تست تشخیص سرطان تخمدان

شناسایی تست های تشخیص سرطان تخمدان چه مزایایی دارد؟ آیا می دانید تست های تشخیص سرطان تخمدان به چه صورت است؟ زمانی که متخصص به علائم سرطان تخمدان در فردی مشکوک می شود، عموما این تست ها پیشنهاد می شود. همچنین برای بررسی و معاینات لازم نیز ممکن است هر خانم در طول مراحل زندگی هر کدام از این تست ها را تجربه کند. به این ترتیب در ادامه مقاله به هر آنچه باید در ارتباط با این موضوع بدانید، اشاره خواهیم کرد.

انواع تست های تشخیص سرطان تخمدان

راهکار های مختلفی برای بررسی سرطان تخمدان وجود دارد. بسته به شرایط شما، ممکن است هر کدام از تست های تشخیص یا ترکیبی از آن توسط متخصص تجویز شود. از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد. اما در نظر داشته باشید، آزمایش های زیر همچنین می تواند لزوما برای بررسی سرطان تخمدان در فرد تجویز نباشد.

• سابقه پزشکی  و معاینات فیزیکی 
• سونوگرافی
• سی تی اسکن
• اشعه X باریم تنقه ای
• MRI
• اشعه X قفسه سینه
• اسکن PET
• لاپارسکوپی
• کولونوسکوپی
• بیوپسی
• آزمایش خون

✅ تشخیص سرطان پانکراس

آزمایش های خون برای تشخیص سرطان تخمدان

پزشک آزمایش های شمارش خون را برای اطمینان از داشتن تعداد کافی گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها تجویز می کند. همچنین آزمایش هایی برای اندازه گیری عملکرد کلیه و کبد و همچنین سلامت عمومی انجام می پذیرد.

تومور مارکر ها

در ادامه مقاله شما را ا آن دسته از فاکتور های آزمایش خون که به سرطان تخمدان مرتبط هستند، آشنا خواهیم کرد.

CA-125

آزمایش خون CA-125 پیشرفت سرطان تخمدان را می سجد و یکی از تست های تشخیص سرطان تخمدان به حساب می آید. چرا که یک معیار بسیار دقیق برای بررسی تومور های اپی تلیال غیر موسینوس تخمدان است. در بیش از ۸۰% زنان مبتلا به سرطان تخمدان افزایش می یابد. سطح پایه این آزمایش قبل از مراحل درمانی انجام می شود. کاهش سطح CA-125 در طول درمان و پس از آن معمولا نشان دهنده موفقیت آمیز بودن درمان است. همچنین افزایش سطح آن در مراحل درمان ممکن است نشان دهنده بدتر شدن شرایط باشد.

این آزمایش در برخی موارد برای بانوانی که ریسک ابتلا به سرطان در آن ها بالاست، تجویز می شود. بنابراین می توان آن را یکی از تست های غربالگری سرطان تخمدان نیز دانست.

با این حال، این آزمایش معمولا برای غربالگری سرطان تخمدان در زنانی که در معرض متوسط  خطر ابتلا به سرطان تخمدان هستند، استفاده نمی شود. البته اختلالات و بیماری های دیگری وجود دارد که ممکن است باعث افزایش سطح CA-125 شود.

Alpha fetoprotein (AFP)

AFP پروتئینی است که کبد هنگام رشد و تقسیم سلول هایش برای ساخت سلول های جدید می سازد. AFP به طور معمول در نوزادان متولد نشده بالاست. پس از تولد، سطح AFP  بسیار پایین می آید. کودکان و بزرگسالان سالمی که باردار نیستند AFP کمی در خون خود دارند.

AFP در افراد غیرباردار عمدتا به عنوان نشانگر تومور اندازه گیری می شود. تومور مارکر ها موادی هستند که اغلب توسط سلول های سرطانی یا سلول های طبیعی در پاسخ به سرطان ساخته می شوند. سطوح بالای AFP می تواند نشانه سرطان کبد، تخمدان و بیضه باشد. آزمایش نشانگرتومور AFP به تنهایی نمی تواند برای غربالگری یا تشخیص سرطان استفاده شود. به این دلیل که سایر شرایط می توانند سطح AFP را افزایش دهند، از جمله بیماری های کبدی که سرطانی نیستند. همچنین برخی از افراد که سرطان کبد، تخمدان یا بیضه دارند، سطح AFP طبیعی خواهند داشت. بنابراین آزمایش نشانگر تومور AFP نمی تواند سرطان را به طور قطعی رد کند. اما هنگامی که با سایر آزمایش ها و معاینات استفاده می شود، می تواند به تشخیص و نظارت بر سرطان هایی که باعث سطوح بالای AFP می شوند کمک کنند.

Human chorionic gonadotropin (HCG)

 گنادوتروپین جفتی انسان (hCG) یک هورمون گلیکوپروتئینی است که از ۲ زیر واحد تشکیل شده است. سلول های جفت در حال رشد،(کیسه ای که تخمک را پس از لقاح تغذیه می کند) در طول بارداری زنان، باعث تولید هورمون گنادوتروپین کوریونی انسانی یا  HCG  می شوند. برخی از تومور های سرطانی نیز این هورمون را تولید می کنند. این آزمایش می تواند سطوح بالای هورمون را اندازه گیری کند و به تشخیص سرطان در بیماران کمک کند. افزایش سطح hCG ممکن است نشان دهنده وجود تومور سلول زایا باشد. همچنین به تشخیص بیماری تروفوبلاستیک بارداری (GTD)، تومور های سلول زایای تخمدان، تومور های بیضه کمک کند. سطح بالای hCG ممکن است نشان دهنده بیماری تروفوبلاستیک حاملگی (GTD) باشد که ممکن است پس از سه ماهه اول در یک زن باردار به افزایش خود ادامه دهد. تومور هایی مانند تومور های کبدی صفراوی (هپاتوبلاستوما) و تومور های عصبی غدد درون ریز که جزء تومور های غیر تولید مثلی هستند نیز قابل شناسائی هستند. بنابراین این مورد ننیز یکی از فاکتورهای تست های تشخیص سرطان تخمدان است.

✅ تشخیص سرطان گردن رحم

Inhibin

اینهیبین A,B انواعی از هورمونهایی هستند که با تولید مثل و رشد اووسیت ها (سلول های تخمک نا بالغ) در تخمدان زنان مرتبط است. در زنان، این هورمون ها در دوران بارداری بیشتر توسط تخمدان ها و جفت ساخته می شود. علاوه بر این، اینهیبین A,B ممکن است توسط انواع خاصی از تومور های تخمدان تولید شوند. تومور سلول گرانولوزا و ابتلا به تومور های اپی تلیال مخاطی ممکن است باعث افزایش مقدار این هورمون ها شوند.

HE4

پروتئین اپی دیدیم انسانی ۴ (HE4)، پروتئنی است که توسط اکثر سلول های سرطان تخمدان اپیتلیال تولید می شود. ابتلا به سرطان تخمدان اپیتلیال منجر به افزایش پروتئین اپی دیدیم می شود. از انواع مختلف  سرطان تخمدان اپی تلیال  می توان به انواع  سروزی، آندومتریوئید، موسینوس و سلول شفاف، که سروز شایعترین است، اشاره کرد. HE4 در بیش از ۹۰% سرطان های اپی تلیال تخمدان سروزی و اندومتریویئد، و حدود ۵۰% در تومور های سلول شفاف افزایش می یابد، اما معمولا در سرطان های مخاطی افزایش نمی یابد.

آزمایش ژنتیک برای تشخیص سرطان تخمدان

اگر سرطان تخمدان اپی تلیال تشخیص داده شود، ازمایش ژنتیک برای برخی تغییرات ژنی ارثی انجام می پذیرد، حتی اگر سابقه خانوادگی سرطان نداشته باشید. شایع ترین جهش های یافته شده در ژنهای BRCA1,2 است، اما برخی از سرطان های تخمدان با جهش های در ژنهای دیگر مانند RAD51C, RAD51D, BRIP1, ATM,MSH6,MLH1,MSH2, یا PMS6 مرتبط هستند.

• ازمایش ژنتیک برای جستجوی جهش های ارثی سرطان تخمدان از چندین جهت می تواند مفید باشد.
• اگر مشخص شود که جهش ژنی دارید، احتمال ابتلا به انواع دیگر سرطان نیز بیشتر است. شما ممکن است از انجام هر کاری که می توانید برای کاهش خطر ابتلا به این سرطان ها و همچنین انجام آزمایش هایی برای یافتن زود هنگام آنها سود ببرید.
• اگر جهش ژنی دارید، اعضای خانواده شما نیز ممکن است آن را داشته باشند، بنابراین آنها نیز می توانند جهت جلوگیری از خطر ابتلا به سرطان ازمایش انجام دهند.
• اگر جهش BRCA1,2 دارید، ممکن است در برخی مواقع از درمان با داروهای هدفمند به نام مهارکننده های PARP بهره مند شوید.
• حتی اگر هیچ یک از جهش های  ژنی ذکر شده در بالا نداشته باشید، ممکن است تومور شما برای برخی از این ژنهای غیرطبیعی آزمایش شود، زیرا ممکن است گزینه های بیشتری برای درمان در اختیار داشته باشید.

ازمایش ها برای تغییرات ژنی یا پروتئین ها

در برخی موارد که فردی مبتلا به سرطان تخمدان می شود، تغییر در ژن و یا بررسی پروتئین های خاص در سلول های سرطانی مورد ارزیابی قرار می گیرد. این مورد می تواند به این معنی باشد که داروهای هدفمند یا ایمونوتراپی ممکن است به درمان سرطان کمک کنند.

جهش های  ژن BRCA1,2:

ژنهای BRCA معمولا در ترمیم DNA نقش دارند و جهش در این ژنها می تواند باعث رشد خارج از کنترل سلول ها و تبدیل به سرطان شود. سرطان تخمدان با جهش های ژن BRCA به درمان با داروهای هدفمند به مهار کننده های PARP بیشتر کمک می کند.

گیرنده فولات آلفا (FR-alpha):

در بسیاری از سرطان های تخمدان، سلول ها دارای سطوح بالایی از پروتئین FR-alpha بر روی سطح خود هستند. آزمایش سطوح FR-alpha می تواند نشان دهد که ایا سرطان به درمان با داروهای هدفمندی مانند mirvetuximab soravtansine  پاسخ می دهد یا خیر. بنابراین در برخی موارد این فاکتور می تواند جزو موارد مورد سنجش در تست های تشخیص سرطان تخمدان باشد.

ازمایش های ژن MSI , MMR:

زنانی که سرطان سلول شفاف، اندومتریوئید یا موسینوس تخمدان دارند ممکن است تومور خود را آزمایش کنند تا ببینند ایا سطوح بالایی از تغییرات ژنی به نام ناپایداری ماهواره ای (MSI) را نشان می دهد یا خیر. همچنین ممکن است آزمایش انجام شود تا ببیند ایا سلول های سرطانی در هر یک از ژنهای ترمیم عدم تطبیق (MMR) مانند MSH2,MSH6,MLH1,PMS2 تغییراتی دارند یا خیر.

تغییرات در ژن های MSI  یا MMR اغلب در افراد مبتلا به سندرم لینچ (HNPCC) دیده می شود. تا ۱۰% از سرطان های اپیتلیال تخمدان تغییراتی در این ژن ها دارند.

✅ آزمایش های تشخیصی سرطان پروستات

۲ دلیل ممکن برای ازمایش های سرطان تخمدان برای MSI یا تغییرات ژن MMR وجود دارد:

• برای تشخیص  افراد مبتلا به  سندرم لینچ  که باید مورد ازمایش قرار گیرند. تشخیص سندرم لینچ می تواند به تعیین اینکه آیا فرد باید برای انواع دیگر سرطان ها، مانند سرطان اندومتر یا سرطان روده بزرگ، غربالگری کند یا خیر، کمک می کند. اگر فردی سندرم لینچ داشته باشد، بستگان آن فرد نیز ممکن است مبتلا شوند و آزمایش را انجام دهند.
• برای تعیین گزینه های درمانی برای سرطان تخمدان. سرطان های تخمدانی که دارای برخی تغییرات ژنی MSI یا MMR هستند، ممکن است با داروهای ایمنی درمانی خاصی به عنوان مهار کننده های نقطه بازرسی شناخته می شوند، درمان شوند.

جهش های ژنی NTRK

برخی از سرطان های تخمدان ممکن است برای تغییرات در یکی از ژنهای NTRK آزمایش شوند. سلول های دارای این تغییرات ژنی می توانند منجر به رشد غیر طبیعی سلول و سرطان شود.  Larotrectinib(vitrakvi) و entrevtinib(Rozlytek) داروهای هدفمندی هستند که پروتئین های ساخته شده توسط ژنهای غیر طبیعی NTRK را متوقف می کنند. تعداد سرطان های تخمدانی که دارای این جهش هستند بسیار کم است.

سخن آخر

در این مقاله به آزمایش های های تشخیص انواع سرطان تخمدان پرداختیم. پس از مراحل تشخیص ممکن است هر کدام از این آزمایش ها در طو ل مراحل درمان مجددا تکرار شود. بنابراین لازم است انواع آن را بشناسید و با فاکتور های سنجش آن آشنا باشید.

نویسنده : اصغر عباسی ملکی