پاتولوژی یا آسیب شناسی، یکی از شاخه های علوم پزشکی است که به مطالعهی بیماریها از طریق معاینهی سلولهای قسمتی از یک ارگان که از طریق عمل جراحی خارج شده، یک نمونه بافتی و یا نمونهای از مایعات بدن میپردازد. در برخی موارد ممکن است این نمونه کل بدن باشد که در این صورت کالبد شکافی نامیده میشود.
تعریف پاتولوژی
در مطالعات پاتوبیولوژی علل ایجاد بیماری، مکانیسمها و میزان وسعت عارضه بررسی میشود.
پاتولوژیستها در طیف وسیعی از بیماریها تخصص دارند تا آنجا که اکثریت قریب به اتقاق سرطانها به وسیلهی پاتولوژیستها تشخیص داده میشوند. در واقع یک متخصص پاتولوژی الگوی سلولی یک نمونهی بافتی را زیر میکروسکوپ مشاهده میکند تا مشخص شود که آن نمونه سرطانی هست یا خیر. همچنین پاتولوژیستها از مارکرهای ژنتیکی هم برای بررسی بیماریهای مختلف استفاده میکنند.
آزمایش پاتولوژی
هر نوع آزمایشی که به بررسی اختلالات عملکرد بدن بپردازد جزو آزمایش های پاتولوژی محسوب می شود. این آزمایش ها تحت نظر یک پاتولوژیست انجام می گیرد.
از انواع آزمایش پاتولوژی می توان به آزمایش خون اشاره کرد و تا نمونه گیری یا بیوپسی از بافت سرطانی ادامه می یابد.
بیشتر سرطان ها با مشاهده سلولی و از طریق نمونه برداری از بافت درگیر و بررسی زیر میکروسکوپ مشخص میشوند.
بنابراین تشخیص بسیاری از بیماری ها توسط متخصصان پاتولوژیست مشخص می شود.
رشته های پاتولوژی
پاتولوژی در دو بخش پاتولوژی تشریحی و پاتولوژی بالینی قرار می گیرد. در پاتولوژی تشریحی تغییرات ساختمانی و ضایعات وارده به سلول های بدن اعم از ماکروسکوپی و میکروسکوپیی شامل :
اتوپسی، بیوپسی و سیتوپاتولوژی می شود.
پاتولوژی بالینی نیز در بخش های مختلف میکروب شناسی ، سرم شناسی و بیوشیمی و غیره علائم بیماری را در خون، ادرار، مایع نخاعی ، خلط، ترشحات واژن و … بررسی می نماید.
اهمیت تخصص پاتولوژی
کامل بودن گزارش های آسیب شناسی پاتولوژی و داشتن دقت بالا برای تشخیص بیماری و تصمیم گیری درباره مراحل و چگونگی پیگیری روند درمانی بیمار بسیار بسیار حائز اهمیت است.
درواقع این پاتولوژیست است که شدت بیماری را مشخص می کند. در مواقعی که سرطان مثبت تشخیص داده شده است تشخیص شدت و مرحله بیماری برای تصمیم گیری در مورد استراتژی دررمان سرطان بسیار مهم است.
استراتژی های درمانی شامل شیمی درمانی ، پرتودرمانی، جراحی یا ترکیبی از این روش هاست.
نقش پاتولوژی در تشخیص بیماری های پوستی
بررسی و تفسیر بیوپسی در بیماری ها (نظیر بیماری های پوستی) که منجر به تشخیص بیماری های پوستی می شود، توسط آزمایشات پاتولوژی انجام می شود.
هدف از انجام بیوپسی
برای بسیاری از بیماری ها، تشخیص به وسیله برداشتن قسمتی از یک ضایعه و مطالعه آن در آزمایشگاه پاتولوژی انجام میگیرد. به این قسمت از بافت، سمپل یا نمونه گفته میشود. یک گزارش پاتولوژی شامل این است که پاتولوژیست در آن نمونه چه بافت ها و سلول هایی دیده است و به چه نوع بیماری ( خوش خیم یا بد خیم) مشکوک می شود.
آماده سازی انواع نمونه بیوپسی
بعد از اینکه نمونه بیوپسی از بیمار گرفته شد باید پردازش های خاصی روی آن انجام شود. نمونه ها یا به شکل یک برش بافتی تهیه می شوند و یا به صورت اسمیر.
برش بافتی: برش های بافتی خیلی خیلی نازک هستند که باید رنگ آمیزی شوند. این برش ها بر روی یک اسلاید شیشه ای قرار داده می شوند.
اسمیر ها: وقتی نمونه مایع باشد و یا اینکه نمونه در یک محلول معلق باشد، اسمیر انجام می شود. این مدل نمونه ها روی یک اسلاید پخش می شوند و بعد باید خشک و فیکس و در نهایت رنگ آمیزی شوند.
هر یافته ای که از یک نمونه به دست می آید، در گزارش بیوپسی ذکر خواهد شد. یک گزارش بیوپسی می تواند شامل موارد زیر باشد:
Gross description: در این گزارش چگونگی به نظر رسیدن نمونه با چشم غیر مسلح ذکر خواهد شد. همچنین به منشا نمونه ( از کجا گرفته شده است) اشاره می شود. این قسمت از گزارش ممکن است شامل توصیف رنگ، سایز و جنس و نوع نمونه باشد.
Microscopic examination: در این قسمت از گزارش آنچه که از مشاهدات زیر میکروسکوپ به دست آمده است آورده می شود. این قسمت از گزارش پر از اصطلاحات تخصصی است.
Diagnosis: این قسمت معمولا در خط آخر نوشته می شود. تشخیص نهایی در این قسمت نوشته می شود.
آزمایشگاه جردن متشکل از جمعی از پاتولوژیست های متبحر و با سابقه ای است که با استفاده از تجهیزات مختلف و با کیفیت قادر به انجام انواع تست های مرتبط و پاسخگویی در سریع ترین زمان هستند.