آزمایش حساسیت به گلوتن یکی از ابزارهای تشخیصی مهم برای شناسایی افرادی است که به پروتئین گلوتن، موجود در گندم، جو و چاودار، حساسیت دارند. این حساسیت می‌تواند به شکل بیماری سلیاک، حساسیت غیرسلیاکی به گلوتن یا آلرژی به گندم بروز کند و علائمی نظیر درد شکم، نفخ، اسهال، خستگی و سایر مشکلات گوارشی و سیستمیک ایجاد کند. انجام این آزمایش‌ها برای تشخیص دقیق و انتخاب رژیم غذایی مناسب حیاتی است، تا از بروز علائم و مشکلات مرتبط با مصرف گلوتن جلوگیری شده و کیفیت زندگی فرد بهبود یابد.
آزمایش حساسیت به گلوتن چیست؟
گلوتن پروتئینی است که در گندم، جو و نان چاودار یافت می شود. مردم اغلب حساسیت به گلوتن و بیماری سلیاک را اشتباه متوجه می شوند. با این حال، این دو حالت مختلف هستند که می توانند مشکلاتی را در مورد گلوتن ایجاد کنند. بیماری سلیاک یک اختلال خود ایمنی است. هنگامی که فرد مبتلا به بیماری سلیاک گلوتن می خورد، سیستم ایمنی بدنش به روده کوچک حمله می کند و منجر به آسیب هایی می شود که می تواند مانع از جذب مواد مغذی شود. در عین حال، آلرژی به گلوتن باعث ایجاد علائم مرتبط با گلوتن بدون آسیب به روده کوچک می شود.
اگر افراد علائم مرتبط با گلوتن مانند نفخ، خستگی، اسهال یا درد شکم را داشته باشند، پزشک ممکن است آزمایش خون آلرژی به گلوتن را توصیه کند. این آزمایش شامل آزمایش خون برای تشخیص آنتی بادی های تولید شده در پاسخ به قرار گرفتن در معرض گلوتن است. حساسیت به گلوتن می تواند علائمی مانند اسهال، خستگی، بی حسی، افسردگی و خارش پوست را ایجاد کند. تشخیص زودهنگام و رژیم غذایی بدون گلوتن می تواند به مدیریت علائم و بهبود سلامت کلی کمک کند.
علائم رایج مربوط به حساسیت به گلوتن چیست؟
آلرژی به گلوتن می تواند علائم مختلفی را نشان دهد، از جمله:
- درد شکم
- کم خونی
- اضطراب
- نفخ
- اسهال
- یبوست
- مدفوع بدبو
- اگزما
- خستگی پایدار
- بی حسی در پا یا بازو
- آنافیلاکسی
- گرفتگی بینی
- کاهش وزن
- سردرد
- درد مفاصل
- بثورات پوستی
- تهوع و استفراغ
علائم ممکن است برای چند ساعت تا چند روز ادامه داشته باشد. با این حال، اگر درمان نشود، می تواند باعث واکنش های آلرژیک شدید مانند تورم، کهیر، تهوع، استفراغ و مشکل تنفسی شود.
هدف از انجام آزمایش حساسیت به گلوتن
هدف از انجام این آزمایش تشخیص حساسیت به گلوتن و ارزیابی اینکه آیا فرد به بیماری سلیاک مبتلا است یا خیر می باشد.
- شناسایی بیماری سلیاک: هدف اولیه از آزمایش حساسیت به گلوتن، غربالگری بیماری سلیاک است، یک اختلال خودایمنی که با مصرف گلوتن ایجاد می‌شود.
- تشخیص پاسخ ایمنی: این آزمایش به دنبال آنتی بادی هایی در خون است که توسط سیستم ایمنی بدن در هنگام حمله اشتباه به گلوتن تولید می شود.
- مدیریت درمان: نتیجه آزمایش مثبت نشان دهنده بیماری سلیاک است و به پزشکان کمک می کند درمان مناسب را تجویز کنند، که یک رژیم غذایی سخت بدون گلوتن است.
- تمایز شرایط: این آزمایش می تواند به شناسایی بیماری سلیاک از سایر بیماری هایی که باعث علائم مشابه می شوند، مانند حساسیت به گلوتن غیر سلیاک یا عدم تحمل لاکتوز کمک کند.
- چه کسانی باید آزمایش حساسیت به گلوتن را انجام دهند؟
- افراد مبتلا به علائم بالقوه بیماری سلیاک مانند نفخ، گاز، اسهال یا یبوست پس از خوردن غذاهای حاوی گلوتن.
- داشتن سابقه خانوادگی بیماری سلیاک، خطر ابتلا به آلرژی به گلوتن را افزایش می دهد.
- افرادی که بیماری های خود ایمنی مانند دیابت نوع 1 و تیروئید دارند، باید تست آلرژی گلوتن را انجام دهند.
- افرادی که دارای کمبودهای تغذیه ای مانند کمبود آهن هستند.
- آزمایش حساسیت به گلوتن چه چیزی را تشخیص می دهد؟
دو نوع بیماری اصلی می توانند باعث واکنش منفی به گلوتن شوند: بیماری سلیاک و حساسیت به گلوتن. آزمایش حساسیت به گلوتن می تواند به تعیین اینکه آیا فرد آلرژی به موادغذایی حاوی گلوتن دارد یا خیر که با بیماری سلیاک متفاوت است، کمک کند. آزمایش خون آلرژی گلوتن میزان آنتی بادی های ایمونوگلوبولین IgE را در خون افراد، اندازه گیری می کند. اگر فرد به گندم حساسیت داشته باشد، بدن در پاسخ به قرار گرفتن در معرض گندم، آنتی بادی های IgE تولید می کند. این آنتی‌بادی‌ها می‌توانند پاسخ ایمنی را تحریک کنند که منجر به علائم آلرژیک مانند کهیر، تورم، خارش، خس‌خس سینه یا آنافیلاکسی می‌شود.
آمادگی برای آزمایش حساسیت به گلوتن
تست حساسیت به گلوتن یک آزمایش خون است و به حداقل آمادگی نیاز دارد. این آزمایش نیازی به ناشتایی ندارد. در صورت مصرف داروهایی مانند آنتی هیستامین ها، کورتیکواستروئیدها و داروهای ضد افسردگی باید به پزشک اطلاع داده شود زیرا ممکن است برخی از داروها بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند.
نتایج آزمایش حساسیت به گلوتن چه چیزی را نشان می دهد؟
آزمایش حساسیت به گلوتن، آنتی بادی های IgE را اندازه گیری می کند که ممکن است نتایج زیر را نشان دهد:
1. گزارش های مثبت
نتیجه آزمایش مثبت به این معنی است که فرد به گلوتن حساسیت دارد، یعنی بدن در پاسخ به گلوتن، آنتی بادی های IgE تولید می کند که می تواند واکنش های آلرژیک ایجاد کند.
2. گزارش های منفی
نتیجه منفی به این معنی است که آنتی بادی های IgE به اندازه کافی در سطوح بالا شناسایی نشده اند.
برای بررسی آزمایشگاهی بیماری سلیاک آزمایش های HLA-DQ2 و HLA DQ8 و آزمایش Tissue transglutaminase IgA (TTG-IgA) انجام می شوند.
آزمایش های فوق در آزمایشگاه جردن قابل انجام می باشد و نتیجه آن در کوتاه ترین زمان ممکن گزارش می گردد.
جهت هماهنگی اعزام نمونه گیر به محل با شماره های 09128905065 و 09128905066 تماس حاصل فرمایید.
نتیجه گیری:
عدم تحمل گلوتن علائم مشابه بیماری سلیاک را ایجاد می کند، اما این شرایط یکسان نیست. بیماری سلیاک یک اختلال خود ایمنی است که منجر به آسیب به دستگاه گوارش می شود. افراد مبتلا به عدم تحمل گلوتن معمولاً با پیروی از یک رژیم غذایی بدون گلوتن می توانند علائم خود را تسکین دهند. رژیم های غذایی بدون گلوتن خطراتی برای سلامتی دارند. بنابراین مهم است که با یک متخصص تغذیه برای ایجاد برنامه درمانی مناسب مشورت شود.
گردآورنده: بخش علمی آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن- خانم سعیده گوهری
تایید صحت علمی : جناب آقای دکتر شهاب سلامی
