زخم اثنی عشر

زخم اثنی عشر در روده کوچک رخ می دهد که به آن دوازدهه نیز می گویند. اسید های موجود در معده، پوشش داخلی روده را می شکنند و باعث تورم یا زخم می شوند. اگر می خواهید درباره آن بیشتر بدانید، این مقاله را بخوانید.

چه چیزی باعث زخم اثنی عشر می شود؟

به طور معمول بین مقدار اسیدی که در بدن تولید می شود و سد دفاعی مخاطی تعادل وجود دارد. اگر تغییری در این تعادل ایجاد شود، زخم ممکن است ایجاد شود که به اسید اجازه می دهد به پوشش معده یا دوازدهه آسیب برساند. علل زخم اثنی عشر شامل موارد زیر است:

• عفونت با هلیکوباکتر پیلوری
  هلیکوباکتر پیلوری (H. Pylori) شایع‌ترین علت زخم اثنی عشر است. عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری در حدود ۱۹ مورد از ۲۰ مورد زخم اثنی عشر دیده می شود.  این باکتری ها وارد بدن شده و در دستگاه گوارش زندگی می کنند و باعث ایجاد زخم در بدن می شوند.
• داروهای ضد التهاب از جمله آسپرین
  داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) گاهی اوقات بر سد مخاطی دوازدهه اثر می‌گذارند و به اسید اجازه می‌دهند که باعث ایجاد زخم شود.
• عوامل دیگر
  علل دیگر نادر هستند. به عنوان مثال، سندرم زولینگر-الیسون. در این وضعیت نادر، اسید بسیار بیشتر از حد معمول توسط معده ساخته می شود.
  عوامل دیگری مانند سیگار کشیدن، استرس و نوشیدن زیاد الکل ممکن است خطر ابتلا به زخم اثنی عشر را افزایش دهند.

علائم زخم اثنی عشر

درد در قسمت فوقانی شکم درست در زیر استخوان سینه (استرنوم) علامت شایع است. این درد معمولا گذرا است. ممکن است بیشتر قبل از غذا یا موقع گرسنگی رخ دهد. در صورت خوردن غذا یا مصرف قرص های ضد اسید ممکن است درد کاهش یابد. حتی این درد می تواند فرد را از خواب بیدار کند. همچنین گاهی خوردن غذا درد را بدتر می کند.

علائم دیگری که ممکن است رخ دهد عبارتند از نفخ، گزگز و احساس بیماری.

عوارض زخم اثنی عشر

این عوارض در برخی موارد رخ می دهد و می تواند جدی باشد. این شامل:

• زخم خونریزی دهنده: این شرایط می تواند از یک قطره تا یک خونریزی تهدید کننده زندگی، متغیر باشد.
• سوراخ کردن: زخم درست از دیواره قسمت اول روده کوچک (اثنی عشر) عبور می کند و باعث ایجاد سوراخ می شود. سپس غذا و اسید در دوازدهه به داخل حفره شکمی وارد می شود. این معمولا باعث درد شدید می شود و یک وضعیت اورژانسی است که نیاز به جراحی دارد.

چه آزمایشاتی برای تشخیص بیماری اثنی عشر انجام می شود؟

آندوسکوپی آزمایشی است که برای تایید زخم اثنی عشر استفاده می شود. در این آزمایش پزشک، معده و قسمت اول روده کوچک را (اثنی عشر) بررسی می کند. آن ها این کار را با گذراندن یک لوله انعطاف پذیر با دوربین از طریق دهان انجام می دهند.

در صورت ابتلا به زخم اثنی عشر معمولاً آزمایش تشخیص میکروب هلیکوباکتر پیلوری (باکتری) انجام می شود. اگر هلیکوباکتر پیلوری پیدا شود، احتمالاً علت زخم است. به طور خلاصه، می توان آن را در نمونه مدفوع، آزمایش تنفس، آزمایش خون و نمونه بیوپسی گرفته شده در حین آندوسکوپی تشخیص داد.

راه های درمان زخم اثنی عشر چیست؟

درمان شامل حذف عوامل ایجاد کننده، ریشه کن کردن باکتری ها و کنترل ترشح اسید معده است.

• داروهایی برای از بین بردن باکتری هلیکوباکتر پیلوری: این شامل یک دوره ۱۴ روزه ترکیبی از آنتی بیوتیک ها از جمله آموکسی سیلین، مترونیدازول، کلاریترومایسین یا تتراسایکلین است.
• داروهایی برای کنترل ترشح اسید: آنتاگونیست های گیرنده H2 اولین انتخاب درمانی هستند. آنها نه تنها ترشح اسید را سرکوب می کنند بلکه باعث بهبودی نیز می شوند. مهارکننده های پمپ پروتون (PPI) مانند امپرازول در درمان ترکیبی برای ریشه کنی هلیکوباکتر پیلوری و در درمان رفلاکس استفاده می شود.
• داروهای محافظ مخاط: داروهایی مانند ترکیبات سوکرالفات و بیسموت، دفاع مخاطی را تقویت می کنند. میزوپروستول، آنالوگ پروستاگلاندین، با افزایش ترشح بی کربنات و توقف ترشح اسید معده، باعث بهبود زخم می شود.

همچنین اقدامات سبک زندگی می تواند علائم را بهبود بخشد، مانند:

• کم کردن وزن در صورت ابتلا به چاقی
• خودداری از هر گونه غذای محرک مانند قهوه، شکلات، گوجه فرنگی، غذاهای چرب یا غذاهای تند
• سیگار نکشیدن
• قطع مصرف الکل

تشخیص میکروب هلیکوباکتر پیلوری در آزمایشگاه جردن به چهار شکل قابل انجام است :

1. بیوپسی آندوسکوپیک از مخاط معده و انجام تست اوره آز سریع / بیوپسی آندوسکوپیک از مخاط معده و انجام کشت
2. انجام آزمایش های سرولوژی بر روی نمونه خون
3. انجام تست تنفسی اوره (Urea Breath Test)
4. تست تعیین آنتی ژن هلیکوباکتر پیلوری در مدفوع

جهت دریافت اطلاعات بیشتر  با شماره ۸۸۷۹۸۹۷۹ تماس حاصل فرمایید.

گردآورنده: بخش علمی آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن-خانم سعیده گوهری تایید صحت علمی : جناب آقای دکتر شاهین مرتضی بیگی