آسم چیست؟ چگونه حمله آسم رخ می دهد؟ آیا می توان با تست، آسم را تشخیص داد؟ آسم یک بیماری شایع ریوی مزمن (طولانی مدت) است که در آن لوله های برونش (ریه) یا راه های هوایی ریه ملتهب می شوند. این التهاب باعث می شود راه های هوایی به محرک های محیطی مانند گرد و غبار، دوده، شوره حیوانات خانگی یا هوای سرد حساس شوند.
در واکنش به این محرک ها، حمله آسم ممکن است رخ دهد. در حمله آسم، ماهیچه های اطراف لوله های برونش منقبض می شوند، پوشش مجاری هوایی ملتهب می شوند و راه های هوایی بیش از حد مخاط تولید می کنند و تنفس را دشوار می کنند.
حمله آسم چگونه رخ می می دهد؟
زمانی که فرد دچار حمله آسم می شود، اتفاقاتی رخ می دهد که ورود هوا به ریه ها را تحت تاثیر قرار می دهد، از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در حالت طبیعی هوا از ماهیچه های اطراف راه های هوایی به راحتی عبور می کند، به خاطر اینکه ماهیچه ها شل هستند. اما در حین وقوع حمله آسم این ماهیچه ها منقبض شده و راه عبور هوا را بسیار سخت می کنند.
- در همین حین التهاب رخ می دهد. التهاب و تورم در پوشش ریه به فرد اجازه نمی دهد هوا به آسانی ورود و خروج کند.
- به دنبال این اتفاقات، ریه مایع مخاطی غلیظی ترشح می کند که فرایند تنفس را دشوار تر میکند.
به دنبال این اتفاقات، علائم آسم مانند خس خس بروز پیدا می کند. در وهله اول تشخیص آسم یکی از مهم ترین مواردی است که لازم است بررسی شود.
شناسایی انواع آسم
آسم انواع مختلفی دارد. دسته های مختلف آن بر اساس مواردی از جمله علائم و شدت تقسیم بندی می شود.
- متناوب:این نوع آسم می آید و می رود تا احساس طبیعی داشته باشید.
- مداوم: به این معنی است که شما در بیشتر مواقع علائم را دارید. علائم می تواند خفیف،متوسط یا شدید باشد. پزشکان شدت آسم را بر اساس تعداد دفعات بروز علائم می دانند. آنها همچنین در نظر می گیرند که چگونه می توانید کار ها را در طول حمله انجام دهید.
اصلی ترین دلایل حمله آسمی
حملهآسم ممکن است به دلایل مختلفی بروز پیدا کند. در هنگام تشخیص آسم نیز این دلایل بررسی می شوند. از اصلی ترین آن ها می توان به موارد زیراشاره کرد:
- واکنش های آلرژیک بدن
- عوامل خارجی ناشی از واکنش های غیر آلرژیک مانند ورزش یا بیماری
بسته به زمان شروع این اختلال می توان آن را به دسته های مختلف زیر تقسیم بندی کرد:
- آسم هایی که از سن ۱۸ سل به بعد بروز پیدا می کند.
- آسم دوران کودکی که قبل از ۵ سالگی اغاز می شود.
همچنین آسم بسته به آنکه در چه موقعیت هایی بروز پیدا کند، به دسته های مختلف تقسیم بندی شود.
- ممکن است ناشی از ورزش باشد که به آن برونکواسپاسم می گویند
- ممکن است به دلیل شغل شما و یا وضع محیطی نامناسب باشد که مدت زیادی در آن زمان سپری می کنید
- هم آسم و هم بیماری انسداد مزمن ریه می تواند همزمان رخ دهدکه به آن سندرم همپوشانی آسم-COPD می گویند.
- آسم قلبی Cardiac Asthma
آسم قلب با آسم برونش(ریه) یکسان نیست، اما علائم مشابه ایجاد می کند. به همین دلیل ممکن است در ابتدا با بروز علائم با برخی بیماری های دیگر اشتباه گرفته شود.
آسم برونش با داروهای خوراکی یا استنشاقی که مجرای هوایی را باز می کنند درمان می شود. درمان های آسم قلبی به علت آن بستگی دارد (مانند نارسایی قلبی یا نشتی دریچه) اما ممکن است شامل داروهای قلبی برای کنترل فشار خون و حذف مایعات اضافی، رژیم غذایی مناسب و فعالیت های روزانه اصلاح شده باشد. اگر علت نشتی دریچه یا نقص مادرزادی قلب باشد، به مرور زمان ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
دلایل بروز آسم چیست؟
برخی از اصلی ترین دلایل بروز اسم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ژنتیک
- چاقی
- جنسیت
- آلودگی هوا
- عفونت
- رژیم غذایی (افزودنی های غذایی و نگهداره ها)
- داروها
- استرس عاطفی
- آسم پری قاعدگی (آسم کاتامنیال)
- اسپرژیلوز برونکوپولمونری آلژریک (ABPA)
- انقباض برونش ناشی از ورزش (EIB)
هر کدام از عوامل خارجی ممکن است محرک اسم باشد. به عنوان مثال حیوانات خانگی، دود تنباکو و یا آفت ها و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی هر کدام ممکن است محرک حمله آسم باشد. مهم این است که آن را شناسایی کنید.
علائم آسم
افراد مبتلا به آسم معمولا علائم واضحی دارند. این علائم و نشانه ها شبیه بسیاری از عفونت های تنفسی است.
- درد یا فشار قفسه سینه
- سرفه (به خصوص در شب)
- تنگی نفس
- خس خس سینه
وقتی که شما آسم دارید، ممکن است همه این علائم را با هر بار تشدید شدن نداشته باشید. شما می توانید علائم و نشانه های مختلف را در زمان های مختلف با آسم مزمن داشته باشید. همچنین علائم می تواند بین حملات آسم تغییر کند.
✅ آزمایش تشخیص سطح زینک در بدن
درمان آسم
برای درمان آسم ابتدا لازم است شناخت در خصوص انواع مختلف آن صورت بگیرد. تجویز داروهای لازم حتما باید تحت نظر متخصص باشد. اصلی ترین داروهایی که در زمان درمان تجویز می شود، شامل داروهای استنشاقی و داروهای پیشگیرانه است.
داروهای استنشاقی
- بتا انتاگونیست های کوتاه اثر
- آنتی کولینرژیک ها
- کورتیکواستورئید های خوراکی
- داروهای تسکین دهنده ترکیبی
داروهای پیشگیرانه
- کورتیکواستروئید های استنشاقی
- بتا آنتاگونیست های طولانس اثر استشاقی
- داروهای استشاقی ترکیبی
- بیولوژیک ها
- اصلاح کننده های لکوترین
- کرومولین
- تئوفیلین
- تزپلوماب Tezepelumab-ekko
- برونکودیلاتورهای طولانی اثر
- کورتیکو استروئید ها
تست های تشخیصی آسم
آسم چگونه تشخیص داده می شود؟ این یکی از اصلی ترین سوالاتی است که لازم است درمورد آن تحقیق کنید. اصلی ترین روش های تشخیصی آسم شامل ترکیبی از راهکاری های زیر می شود.
- معاینه فیزیکی
- سابقه پزشکی
- آزمایش های عملکرد ریه
- اسپیرومتری
- تست های چالشی
- تست های پیک فلومتری
- تست نیتریک اکسید بازدمی
آزمایش های گاز و انتشار
گاز های خون شریانی (ABGs) زمانی انجام می شود که اطلاعاتی در مورد اسید-باز بیمار مورد نیاز باشد. تعادل اسید باز از طریق سه مکانیسم کنترل می شود: سیستم بافر، سیستم تنفسی و سیستم کلیوی.
سیستم بافر به حفظ تعادل اسید-باز از طریق حفظ یا از دست دادن یون های هیدروژن (H+) کمک می کند. همچنین بافر های جزئی به شکل فسفات و پروتئین در خون وجود دارد.
اثر سیستم تنفسی از طریق سیستم بافرکربنیک اسید بی کربنات رخ می دهد. اگر چه ریه ها قادر به ایجاد تغییرات سریع در تعادل اسید و باز بدن هستند، اما آنها فقط ۸۰% کارآمد هستند زیرا باید همچنان محل تبادل اکسیژن باشند.
آزمایش گاز خون، مقدار کافی بودن اکسیژن در خون، متعادل بودن PH خون (نه خیلی اسیدی(اسیدوز) و نه خیلی بازی(آلکالوز) ) را مشخص می کند. آزمایش گاز خون به طور مستقیم موارد زیر را اندازه گیری می کند:
PH
اندازه گیری سطح یون (H+) که وضعیت اسید و باز خون شما را نشان می دهد. pH خون شما با افزایش مقدار CO۲ و سایر اسید ها کاهش پیدا می کند (اسیدی تر می شود) و با کاهش CO۲ یا افزایش مقدار باز هایی مانند بی کربنات (HCO۳–) pH افزایش پیدا می کند (خون قلیایی تر می شود).
PO۲
فشار جزئی O۲؛ (مقدار گاز اکسیژن محلول در خون). کاهش PO۲ ممکن است منجر به افزایش PCO۲ و کاهش pH شود.
PCO۲
فشار جزئی CO۲ (مقدار گاز دی اکسید کربن خون). با افزایش سطح PCO۲ ، سطح pH خون کاهش پیدا می کند و اسیدی تر می شود. با کاهش PCO۲ سطح pH افزایش پیدا می کند و خون را قلیائی تر می کند.
محاسبات یا اندازه گیری ها را نیز می توان برای دادن مقادیر دیگری انجام داد، مانند:
O۲ اشباع
محاسبه مقدار اکسیژنی که در گلبول های قرمز به هموگلوبین متصل است و در شریان ها برای تغذیه سلول های بدن در دسترس است.
HCO۳–
در پاسخ به عدم تعادل pH که توسط کلیه ها دفع و باز جذب می شود و ارتباط مستقیمی با سطح pH دارد. با افزایش مقدار pH مقدار HCO۳– نیز افزایش پیدا می کند.
آزمایش خون آلرژی
آزمایش خون آلرژی، آنتی بادی هایی به نام ایمونوگلوبولین E(IgE) را در خون شما اندازه گیری می کند. آنتی بادی ها پروتئین هایی هستند که سیستم ایمنی بدن شما در پاسخ به مواد مضر مانند ویروس ها یا باکتری ها تولید می کند. اگر آلرژی دارید، بدن شما در پاسخ به ماده آلرژن IgE تولید می کند، حتی اگر بی ضرر باشد، بنابراین ممکن است IgE در خونتان بیش از حد طبیعی باشد.
آلرژِی بیماری شایع و طولانی مدت است که سیستم ایمنی بدن شما را درگیر می کند. سیستم ایمنی بدن شما برای مبارزه با ویروس ها، باکتریها و سایر مواردی که می توانند شما را بیمار کنند، آنتی بادی می سازد. با آلرژی، سیستم ایمنی بدن شما با یک یا چند ماده بی ضرر مانند گرده یا بادام زمینی به عنوان تهدید برخورد می کند. برای مبارزه با تهدید، سیستم ایمنی بدن شما آنتی بادی های IgE می سازد. این همان چیزی است که باعث آلرژی می شود.
دو نوع ازمایش خون آلرژی وجود دارد:
- آزمیش IgE کل: مقدار کل IgE در خون شما را اندازه گیری می کند.
- ازمایش IgE اختصاصی: IgE خون شما را درپاسخ به آلرژن های خاص اندازه گیری می کند.
آزمایش آلرژِی پوست
آزمایش های پوست الرژی برای کمک به تشخیص الرژی انجام می شوند. الرژی ها نحوه واکنش سیستم ایمنی بدن شما به پروتئین های خارجی (آلرژن ها) هستند. در طول آزمایش آلرژی پوست، تعدادی از آلرژن ها را روی پوست شما قرار می دهند. سپس مکان های آزمایش را در یک دوره کوتاه برای علائم واکنش الرژیک مشاهده می کنند.
انواع مختلف آزمایش های پوست آلرژی شامل:
ازمایش خراش پوست
ازمایش پوستی بدن شما را در معرض مقادیر کمی از آلرژن های احتمالی قرار می دهد. این رایج ترین نوع آزمایش پوستی آلرژی است. این آزمایش، آلرژی های موجود در هوا(مانند گرده، گرد و خاک، کپک و شوره حیوانات) و آلرژی های غذایی را بررسی می کند. همچنین ممکن است از آزمایش خراش پوستی، به عنوان آزمایش اولیه برای سم حشرات گزنده، پنی سیلین و سایر حساسیت های دارویی استفاده کنند و با آزمایش داخل پوستی پیگیری کنند.
در این آزمایش از یک نشانگر برای برچسب زدن بازوی شما با آلرژن های احتمالی استفاده می کنند. سپس از یک سوزن نازک (لانست) برای سوراخ کردن پوست در نزدیکی برچسب ها با مقادیر کمی مایعات حاوی آلرژن های احتمالی مختلف استفاده می کنند. لانست به عمق پوست شما نفوذ نمی کند.
آزمایش داخل جلدی
در طول ازمایش داخل پوستی، از یک سوزن کوچک برای تزریق آلرژن های احتمالی به لایه بیرونی پوست (اپی درم) استفاده می کنند. از آزمایش های داخل پوستی برای بررسی آلرژی های موجود در هوا الرژی های دارویی و آلرژی های حشرات سمی/گزنده (مانند زنبورها، مورچه های اتشین و هورنت) استفاده می شود، اگر ازمایش اولیه پوستی منفی یا مشکوک باشد.
ابتدا از یک نشان گر برای برچسب زدن بازوی شما با آلرژن های احتمالی استفده می شود. سپس، در مرحله اول مقدار کمی از آلرژن های احتمالی را درست در زیر پوست شما، در کنار برچسب ها وارد می کنند. سپس حدود ۱۵ دقیقه صبر می کنید تا هر گونه چرخش یا لکه های تغییر رنگ پوست را با خط کش اندازه گیری کنند. در مرحله دوم، محلول قوی تری از هر آلرژنی که آزمایش آن منفی باشد وارد می کنند. ۱۰ دقیقه دیگر صبر می کنید تا هر واکنشی اندازه گیری شود.
آزمایش پچ (Petch test)
در طول ازمایش پچ، باند(پچ) را روی پوست شما اعمال می کنند که حاوی آلرژن های احتمالی است. آنها به تعیین علت درماتیت تماسی کمک می کنند. ابتدا از شما در مورد نوع صابون، لوسیون، لوازم آرایشی و جواهر اتی که استفاده می کنید سوال می پرسند. سپس تکه هایی از آلرژن های احتمالی را به پشت شما می چسبانند. چسب ها را به مدت دو تا چهار روز روی پوست می گذارید و سپس برای بررسی واکنش های آلرژیک پچ ها را بر می دارد. سپس آلرژی های شما در فهرستی جمع آوری می شود و محصولاتی که استفاده از آنها برای شما بی خطر باشد را برای شما توصیه می کنند.
- اشعه ایکس قفسه سینه
- عفونت سینوس ها
نویسنده متن : اصغر عباسی ملکی