آزمایش غربالگری گلوکز در دوران بارداری

آزمایش غربالگری گلوکز در دوران بارداری چگونه انجام می شود؟نام های جایگزین این آزمایش شامل آزمایش تحمل گلوکز در بارداری (GTT)، آزمایش OGTT بارداری، آزمایش چالش گلوکز در بارداری(GCT)، آزمایش دیابت بارداری است.

زنان باردار ممکن است به بیماری مرتبط با بارداری به نام دیابت بارداری (دیابتی که به هنگام بارداری رخ می‌دهد) مبتلا شوند که می‌تواند برای مادر و نوزاد خطرناک باشد. آزمایش غربالگری گلوکز یک نوع متداول از تست های تشخیصی برای شناسایی دیابت بارداری است.

آزمایش گلوکز در بارداری چیست؟

آزمایش های متعددی برای شناسایی دیابت بارداری در زنان باردار در نظر گرفته شده است. اولین مورد، به نام تست Glucose Challenge Test، یک آزمایش غربالگری اولیه است که بین هفته ۲۴ تا ۲۸ بارداری انجام می شود. اگر نتیجه این آزمایش برای فرد باردار مثبت شود، آزمایش دوم به نام تست Glucose Tolerance Test (GTT) انجام می شود. این آزمایش با نشان دادن اینکه آیا بدن به طور موثر از گلوکز استفاده می کند یا خیر، به تشخیص دیابت کمک می کند. همچنین اگر نتیجه آزمایش تست چالش گلوکز (برای زنان باردار پرخطر) نشان دهنده سطح طبیعی گلوکز در خون باشد، ممکن است پزشک یک آزمایش چالش گلوکز اضافی را تجویز کند.

✅ آزمایش بدو استخدام

فاکتورهای خطر شامل:

• ابتلا به دیابت در بارداری قبلی 
• وجود قند در ادرار 
• سابقه خانوادگی دیابت 
• چاقی یا اضافه وزن
• فشار خون بالا 
• افراد با سن بالای ۳۵ سال 

به شرایطی مانند PCOS (سندرم تخمدان پلی کیستیک) یا شرایط دیگری مرتبط با افزایش خطر ابتلا به دیابت مبتلا باشند.

آزمایش غربالگری گلوکز در دوران بارداری چگونه انجام می شود؟

آزمایش چالش گلوکز(GCT)  یک روش یک ساعته است که با نوشیدن یک محلول شیرین (معمولاً مقداری آب با ۵۰ گرم شکر) شروع می شود. یک ساعت بعد، نمونه خون گرفته می شود و برای اندازه گیری سطح قند خون، آزمایش می شود.

برای آزمایش چالش گلوکز، نیاز به آماده‌سازی خاصی قبل از آزمایش نیست. در صورت مصرف دارو، قبل از انجام آزمایش بهتر است به پزشک اطلاع داده شود، زیرا برخی از داروها ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند.

سطح گلوکز خون بالاتر از حد طبیعی بعد از ۶۰ دقیقه، به معنی ابتلا به دیابت بارداری نمی باشد. بعد از انجام این آزمایش، پزشک، آزمایش گلوکز دوم (تست تحمل گلوکز) را برای تشخیص دیابت بارداری تجویز می کند.

✅ عفونت هلیکوباکتر پیلوری چیست؟

نتایج تست چالش گلوکز

یک نتیجه طبیعی برای آزمایش غربالگری گلوکز، یک ساعت پس از نوشیدن محلول گلوکز، برابر یا کمتر از ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر (۷.۸ میلی مول در لیتر) است. نتیجه طبیعی به این معنی است که فرد مبتلا به دیابت بارداری نمی باشد.

اگر گلوکز خون بالاتر از ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر (۷.۸ میلی مول در لیتر) باشد، مرحله بعدی آزمایش تحمل گلوکز خوراکی است. این آزمایش نشان می دهد که آیا فرد به دیابت بارداری مبتلا است یا خیر. اکثر زنان (حدود ۲ نفر از  نفر ۳) که این آزمایش را انجام می دهند، دیابت بارداری ندارند.

شرایط آزمایش تحمل گلوکز، شامل موارد زیر است:

رعایت دستورات تغذیه خاص: پزشک در دوران بارداری دستورات خاصی در مورد غذا خوردن قبل از آزمایش می‌دهد. به طور معمول، توصیه می‌شود در سه روز قبل از انجام آزمایش حداقل ۱۵۰ میلی‌گرم کربوهیدرات مصرف شود.

ناشتا بودن: حداقل باید هشت تا دوازده ساعت قبل از انجام آزمایش از خوردن و نوشیدن همه مواد غذایی خودداری شود. صبح روز آزمایش نوشیدن مقدار کمی آب مانعی ندارد.

نتایج آزمایش تحمل گلوکز(GTT)  چه چیزی را نشان می دهد؟

شایان ذکر است که تقریباً ۶۶ درصد از زنان بارداری که آزمایش تحمل گلوکز را انجام می دهند، در نهایت به دیابت بارداری مبتلا نمی شوند در طی آزمایش تحمل گلوکز چهار نمونه خون گرفته می شود. اگر فقط یکی از چهار نتیجه بالاتر از حد طبیعی باشد، ممکن است پزشک تغییراتی در رژیم غذایی بارداری ایجاد کند و بعد از انجام این تغییرات، پزشک آزمایش تحمل گلوکز دیگری را تجویز می کند. تا بررسی کند که آیا نتایج بهبود یافته است یا خیر.

اگر بیش از یکی از نتایج بالاتر از حد طبیعی باشد، ممکن است پزشک تشخیص دهد که فرد مبتلا به دیابت بارداری می باشد. ارقام زیر نشان دهنده سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی است:

• نمونه خون ناشتا: بالاتر از ۹۵ میلی گرم در دسی لیتر (۵.۳ میلی مول در لیتر)
• نمونه خون ۱ ساعته: بالاتر از ۱۸۰ میلی گرم در دسی لیتر (۱۰.۰ میلی مول در لیتر)
• نمونه خون ۲ ساعته: بالاتر از ۱۵۵ میلی گرم در دسی لیتر (۸.۶ میلی مول در لیتر)
• نمونه خون ۳ ساعته: بالاتر از ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر (۷.۸ میلی مول در لیتر)

آیا اجتناب از انجام آزمایش گلوکز در دوران بارداری امکان پذیر است؟

بله، پرهیز از آزمایش غربالگری گلوکز ممکن است. با این حال، اکثر انجمن های پزشکی بزرگ و ارائه دهندگان مراقبت های بارداری توصیه می کنند همه افراد باردار از نظر دیابت بارداری غربالگری شوند. غربالگری گلوکز تنها راهی است که به پزشک در تشخیص دیابت بارداری کمک می کند چرا که دیابت بارداری، فرد باردار و جنین را در معرض خطر و عوارض قرار می دهد.

چرا در دوران بارداری انجام آزمایش گلوکز نیاز است؟

آزمایش گلوکز به پزشک کمک می کند تا دیابت بارداری را تشخیص دهد. اگر فرد باردار در دوران بارداری مبتلا به دیابت باشد، کنترل سطح قند خون بسیار مهم است. در صورت عدم درمان، دیابت می تواند عوارض جدی ایجاد کند. برخی از عوارض عبارتند از:

• پره اکلامپسی (نوعی فشار خون بالا در دوران بارداری).
• به دنیا آوردن نوزاد  با وزن بالا ، که خطر آسیب زایمان یا سزارین را افزایش می دهد.
• قند خون پایین نوزاد پس از تولد (هیپوگلیسمی).
• کودک در آینده در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار دارد.

درمان دیابت بارداری چیست؟

در صورت تشخیص دیابت بارداری، پزشک یک طرح درمانی ارائه خواهد کرد که می تواند شامل موارد زیر باشد:

• راهکارهایی برای مدیریت دیابت بارداری
• رژیم غذایی مناسب برای دیابت بارداری
• دارو برای درمان دیابت بارداری

انجام آزمایش غربالگری گلوکز در آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن

آزمایش چالش گلوکز (GCT) و تحمل گلوکز (GTT) در آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن قابل انجام است. با مراجعه به آزمایشگاه جردن ، شما میتوانید در فضایی آرامبخش آزمایش خود را انجام دهید. لازم به ذکر است که این مرکز با تمامی بیمه های پایه و تکمیلی طرف قرارداد می باشد.

گردآورنده: سعیده گوهری