آزمایش آنتی فسفولیپید آنتی بادی (APS)

سندرم آنتی فسفولیپید (APS) یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن (سیستم دفاعی) آنتی ‌بادی ‌هایی می‌سازد که به سلول‌های بدن حمله می‌کنند و در نتیجه باعث آسیب و التهاب می‌شوند. این می تواند منجر به تشکیل لخته های خون در وریدها و شریان های اندام های مختلف مانند پاها، ریه ها، کلیه ها و غیره شود. یکی از پیامدهای مهم APS سقط های مکرر است که به دلیل تشکیل لخته های خون در جفت اتفاق می افتد. آزمایش آنتی فسفولیپید آنتی بادی در برخی شرایط الزامی است

سندرم آنتی فسفولیپید را می توان به عنوان اولیه یا ثانویه طبقه بندی کرد:

هنگامی که APS با بیماری مرتبط دیگری، همراه نمی باشد، به عنوان سندرم آنتی فسفولیپید اولیه شناخته می شود.

هنگامی که APS با یک بیماری زمینه ای یا اختلال مرتبط باشد، به عنوان سندرم آنتی فسفولیپید ثانویه شناخته می شود. به عنوان مثال، در SLE، آنتی بادی های آنتی فسفولیپیدی نیز یافت می شوند و باعث افزایش انعقاد می شوند.

عوامل خطر ابتلا به سندرم آنتی فسفولیپید

برخی از عوامل که می توانند خطر ابتلا به این اختلال را افزایش دهند عبارتند از:

• نشانگرهای ژنتیکی: وجود برخی از نشانگرهای ژنتیکی معمولی. HLA-DR4، HLA-DR7 و HLA-DRw53.
• نژاد: برخی نژادها شیوع بیشتری از APS دارند، به عنوان مثال، سیاه پوستان، اسپانیایی ها، آسیایی ها و بومیان آمریکا.
• جنسیت: جنسیت مؤنث.
• یک اختلال خود ایمنی زمینه ای: وجود یک بیماری خود ایمنی دیگر مانند SLE یا آرتریت روماتوئید خطر ابتلا به APS را افزایش می دهد.
• سابقه خانوادگی: یکی از اعضای خانواده مبتلا به APS ، فرد را مستعد ابتلا به این اختلال می کند.

✅ آزمایش آنتی کاردیولیپین آنتی بادی

علائم بیماری APS

علائم و نشانه ها به محل لخته ها و اندام درگیر بستگی دارد. پلاکت ها به فرآیند لخته شدن کمک می کنند و در نتیجه اغلب سطح پلاکت ها در خون کم می شود. سطوح پایین گلبول های قرمز خون (کم خونی) نیز می تواند یافت شود.

• تشکیل لخته در پاها: وجود لخته در وریدهای پا باعث ایجاد بیماری به نام ترومبوز وریدی عمقی می شود که می تواند با درد، قرمزی و تورم در پاها ظاهر شود. این لخته ها تمایل دارند به سیاهرگ ها یا شریان های ریه برسند که منجر به آمبولی ریه می شود.
• عوارض بارداری: لخته شدن در رگ های خونی جفت می تواند باعث سقط مکرر، مرده زایی، زایمان زودرس یا پره اکلامپسی شود که با فشار خون بالا مشخص می شود.
• سیستم عصبی: علائم مربوط به لخته شدن در مغز شامل سردرد مزمن، میگرن و تشنج است. یک لخته بزرگ که به طور کامل یا جزئی یک شریان را مسدود می کند می تواند باعث سکته شود. یک فرد جوان مبتلا به سکته مغزی باید از نظر APS ارزیابی شود.
• پوست: بثورات پوستی در برخی افراد ظاهر می شود.
• قلب: APS می تواند منجر به آسیب به دریچه های قلب شود.
• کاهش تعداد پلاکت ها: از آنجایی که پلاکت ها به لخته شدن خون کمک می کنند، کاهش سطح آن ممکن است باعث خونریزی از بینی و لثه شود. لکه های خونی کوچک روی پوست نیز ممکن است در جایی که خونریزی در پوست رخ می دهد ایجاد شود.

برخی از اختلالاتی که ممکن است علائمی مانند APS را نیز ایجاد کنند عبارتند از:

• بدخیمی
• استفاده از قرص های ضد بارداری خوراکی چون باعث افزایش انعقاد می شود
• آمبولی کلسترول باعث آترواسکلروز می شود
• اندوکاردیت عفونی
• پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک (TTP)
• انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC)

آمادگی برای انجام آزمایش آنتی فسفولیپید آنتی بادی

برای آزمایش APS نیاز به آمادگی خاصی نمی باشد. درصورت مصرف هر نوع  دارو، ویتامین‌ و مکمل‌، نیاز است که پزشک مطلع باشد.

آزمایش APS

این آزمایش برای تعیین آنتی بادی های APS موجود در خون استفاده می شود. این آنتی بادی ها شامل آنتی بادی های ضد انعقاد لوپوس و آنتی بادی های ضد کاردیولیپین یا آنتی بادی های ضد آپولیپوپروتئین هستند. آزمایش دو بار به فاصله ۱۲ هفته انجام می شود و آنتی بادی ها باید هر دو بار همراه با علائم وجود داشته باشند. برخی از افراد ممکن است آنتی بادی داشته باشند اما علائمی نداشته باشند، که در این صورت ممکن است به APS مبتلا نباشند.

چه تست های دیگری ممکن است همراه با آزمایش APS تجویز شود؟

• تست aPTT: این آزمایش ممکن است به کشف علت ایجاد لخته خون یا اختلال خونریزی کمک کند.
• آزمایش پروترومبین: این آزمایش به اندازه گیری مدت زمان تشکیل لخته کمک می کند.

نتایج آزمایش APS به چه معناست؟

نتایج آزمایش ممکن است بسته به سن، جنسیت، سابقه سلامتی و موارد دیگر متفاوت باشد. همچنین نتایج آزمایش ممکن است بسته به آزمایشگاه، تفاوت داشته باشد.

نتیجه منفی به این معنی است که فرد دارای این آنتی بادی ها نمی باشد. نتایج کم تا متوسط ممکن است به این معنی باشد که وجود آنتی ‌بادی ‌ها به دلیل یک مشکل سلامتی اخیر یا مصرف دارو است. سطوح بالای این آنتی بادی ممکن است به این معنی باشد که فرد در معرض خطر بیشتری برای لخته شدن خون است. ممکن است برای تایید نتایج به آزمایش دوم در حدود ۱۲ هفته بعد نیاز باشد.

درمان APS

درمان شامل جلوگیری از دوره های بعدی ترومبوز و در نتیجه بهبود علائم است. این کار با مصرف داروهای رقیق کننده خون، که شامل هپارین و وارفارین است، انجام می شود. آسپرین را نیز می توان استفاده کرد، زیرا به عنوان رقیق کننده خون نیز عمل می کند.

• هپارین: این داروی سریع الاثر است. از طریق تزریق انجام می شود. در دوران بارداری از هپارین هایی با وزن مولکولی کم به نام انوکساپارین استفاده می شود.
• وارفارین: این دارو به صورت قرص موجود است. بعد از چند روز تا چند هفته اثر خود را شروع می کند. این دارو در بارداری تجویز نمی شود زیرا به جنین در حال رشد آسیب می رساند.
• آسپرین: آسپرین همچنین یک داروی رقیق کننده خون است. می توان آن را در ترکیب با سایر داروها تجویز کرد.

عوارض جانبی استفاده از این داروها شامل دوره های خونریزی است. بنابراین سطح آنها در خون باید از طریق آزمایش های مکرر خون، برای جلوگیری از خونریزی به دقت کنترل شود. پارامتر مورد استفاده برای نظارت بر آنها INR نامیده می شود. مقدار آن باید بین ۲-۳ باقی بماند.

انجام آزمایش آنتی فسفولیپید آنتی بادی توسط آزمایشگاه جردن

آزمایشگاه جردن با بیش از ۲۰ سال سابقه فعالیت ، آمادگی دارد تا تمامی آزمایش های بالینی، ژنتیک و پاتولوژی را با استفاده از پیشرفته ترین دستگاه ها و تجهیزات مدرن انجام دهد.

آزمایش آنتی فسفولیپید آنتی بادی نیز در آزمایشگاه جردن قابل انجام است و نتیجه آن ظرف مدت پنج روز کاری گزارش می گردد.

آزمایشگاه جردن با ایجاد فضایی آرامش بخش با هدف ارتقای سطح سلامت و بهداشت شهروندان عزیز فعالیت می نماید.

گردآورنده: بخش علمی آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن-خانم سعیده گوهری

تایید صحت علمی : جناب آقای دکتر شاهین مرتضی بیگی