بارداری خارج از رحم چیست و چرا می‌تواند خطرناک باشد؟ شاید شنیده باشید که گاهی تخمک بارور به جای رحم، در جایی دیگر مثل لوله‌های فالوپ یا حتی حفره شکمی لانه‌گزینی می‌کند. این اتفاق نادر اما جدی می‌تواند سلامت مادر را به خطر بیندازد و نیاز به تشخیص و درمان فوری دارد. در این مطلب با علائم، علل و روش‌های درمان این وضعیت بیشتر آشنا می‌شوید.
بارداری خارج از رحم چیست؟
بارداری خارج از رحم زمانی اتفاق می افتد که جنین در جایی غیر از پوشش داخلی رحم مستقر شود. این شرایط می تواند علائمی مانند بارداری اولیه را ایجاد کند اما با درد شکم و خونریزی واژن همراه می شود. اکثر حاملگی های خارج از رحم شامل قرار گرفتن جنین در لوله فالوپ است، اما می تواند در تخمدان یا حفره شکمی نیز رخ دهد. لوله های فالوپ نمی توانند با رشد جنین بزرگتر شوند، بنابراین منجر به ترکیدن لوله و خونریزی می شود که یک وضعیت اورژانس پزشکی است.
علت بارداری خارج رحمی
لوله های فالوپ به عنوان گذرگاهی برای حرکت تخمک از تخمدان به رحم برای بارور شدن عمل می کنند. هر مانعی در مسیر می تواند باعث قرار گرفتن جنین در ساختارهای دیگر مانند لوله های فالوپ (90٪)، تخمدان ها، حفره شکمی یا دهانه رحم شود. بارداری خارج از رحم در نهایت منجر به مرگ جنین می شود.
عوامل خطر و اپیدمیولوژی
بر اساس CDC، حاملگی خارج از رحم 25 مورد در 1000 مورد را شامل می شود. عوامل خطر زیر می تواند شانس افراد را برای داشتن حاملگی خارج رحمی افزایش دهد:
- بیماری التهابی لگن (PID)، که بیشتر به دلیل عفونت کلامیدیا است.
- عفونت سل لگن
- استعمال دخانیات
- سابقه جراحی لوله های فالوپ
- ناباروری
- سابقه داشتن روش های کمک باروری
- سابقه حاملگی خارج رحمی
- اندومتریوز
- عفونت های مقاربتی
- استفاده از دستگاه داخل رحمی (IUD) برای پیشگیری از بارداری
- سن بالاتر از 35 سال
علائم و نشانه های بارداری خارج رحمی
در ابتدا، علائم می تواند مانند بارداری طبیعی باشد. پس از مدتی ممکن است علائم زیر مشاهده شود:
- درد شکم یا لگن
- خونریزی واژینال
- خستگی
در صورت پارگی لوله، ممکن است علائم زیر احساس شود:
- درد شدید شکم
- سبکی سر
- احساس ضعف
- فشار خون پایین
- درد شانه
- فشار مقعدی
تشخیص بارداری خارج رحمی
پزشک شرح حال مفصلی در مورد علائم بارداری، فقدان قاعدگی، درد یا خونریزی واژینال می گیرد و معاینه فیزیکی انجام می دهد. همچنین ممکن است تست های زیر را تجویز کند:
تست بارداری
بارداری را می توان با بررسی سطح هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG)، که معمولاً به عنوان بتا-hCG شناخته می شود، در ادرار یا خون تأیید کرد. مقدار کم این هورمون ممکن است نشان دهنده حاملگی خارج از رحم باشد زیرا سطح hCG زمانی که یک تخمک بارور شده در رحم باشد به طور چشمگیری افزایش می یابد.
سونوگرافی لگن
در این روش، تصاویر با استفاده از امواج صوتی برای تجسم تخمک کاشته شده، تولید می شود. می توان آن را روی شکم یا از طریق واژن انجام داد.
لاپاراسکوپی: یک دوربین کوچک از طریق یک برش کوچک در حفره شکم قرار داده می شود تا به دنبال تخمک کاشته شده، خونریزی و غیره باشد.
درمان بارداری خارج رحمی
پس از تایید بارداری و بررسی موقعیت جنین، درمان بارداری خارج رحمی، سقط جنین خواهد بود. این عمل، هم با دارو و هم از طریق جراحی قابل انجام است. پزشک ممکن است داروی متوترکسات را تجویز کند، دارویی که از تقسیم و رشد سریع سلول های جنین جلوگیری می کند. عوارض جانبی متوترکسات ممکن است شامل تهوع، استفراغ، درد شکم و احتمالاً زخم های دهان باشد.
بسیاری از جراحان برداشتن جنین و ترمیم هر گونه آسیب داخلی را توصیه می کنند. این روش لاپاراتومی نامیده می شود. پزشک یک دوربین کوچک را از طریق یک برش کوچک وارد می کند، سپس جراح جنین را برمی دارد و هر گونه آسیب به لوله فالوپ را ترمیم می کند.
اگر جراحی ناموفق باشد، جراح ممکن است لاپاراتومی را تکرار کند، این بار از طریق یک برش بزرگتر. در صورتی که لوله فالوپ آسیب دیده باشد، پزشک ممکن است نیاز به برداشتن لوله فالوپ در حین جراحی داشته باشد.
اصلاح سبک زندگی
تغییرات سبک زندگی زیر می تواند برای کاهش خطر حاملگی خارج از رحم انجام شود:
- سازگاری جنسی ایمن (استفاده از کاندوم) برای جلوگیری از بیماری های التهابی لگن (PID)
- غربالگری منظم برای سوزاک
- اجتناب از رابطه جنسی با فردی که از بیماری های مقاربتی (STD) رنج می برد.
- گنجاندن بیشتر میوه، سبزیجات، ماهی و مواد غذایی با چربی های سالم مانند اسیدهای چرب امگا 3 موجود در ماهی تن، ماهی آزاد و گردو در رژیم غذایی
- اجتناب از استعمال دخانیات و مصرف بیش از حد الکل
نتیجه گیری
حاملگی خارج از رحم زمانی اتفاق می افتد که جنین در بافت خارج از رحم، اغلب در لوله فالوپ قرار می گیرد. بدون درمان سریع، این شرایط می تواند عوارض تهدید کننده زندگی برای فرد باردار ایجاد کند. با این حال، درمان نمی تواند جنین را حفظ کند.
علائم حاملگی خارج از رحم ممکن است در اوایل هفته 4 و در اواخر هفته 12 مشاهده شود. تشخیص این وضعیت، شامل ترکیبی از تست های بارداری، ارزیابی علائم و تصویربرداری سونوگرافی می باشد.
تشخیص زودهنگام می تواند احتمال عوارض از جمله آسیب لوله فالوپ و خونریزی داخلی را کاهش دهد.
انجام آزمایش Beta HCG در آزمایشگاه جردن
آزمایش بتا-HCG در آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن قابل انجام است و نتیجه آن نهایتا ظرف یک روز کاری گزارش می گردد. انجام این آزمایش نیاز به ناشتایی و شرایط خاصی ندارد.
جهت هماهنگی اعزام نمونه گیر به محل با شماره های 09128905065 و 09128905066 تماس حاصل فرمایید.
