آزمایش Cu همچنین به عنوان آزمایش مس خون، مس ادرار، مس کبدی، مس آزاد، تست سرم مس کل نیز شناخته می شود.
آزمایش مس چیست؟
آزمایش Cu برای اندازه گیری میزان مس در سرم خون، بافت های کبد یا ادرار استفاده می شود. مس یکی از مواد مغذی ضروری است که بدن آن را به آنزیم تبدیل می کند.
این آنزیم ها به نوبه خود منجر به تنظیم متابولیسم آهن، تولید انرژی در سطح سلولی، تشکیل بافت های همبند و تولید ملانین در بدن می شوند. همچنین مسئول تنظیم و عملکرد مغز و سیستم عصبی می باشند.
در یک بزرگسال، حدود 50 تا 120 میلی گرم مس در بدن، به طور عمده در کبد و ماهیچه ها وجود دارد. همچنین ممکن است افراد با مصرف غذاهایی مانند گوشت، جگر، غلات کامل، غذاهای دریایی، آجیل، شکلات و قارچ، مس را از رژیم غذایی خود دریافت کنند. در بدن، مس اضافی از طریق مدفوع و ادرار دفع می شود.
با این حال، یک وضعیت پزشکی جدی می تواند سطح طبیعی مس را تغییر دهد. این ناهنجاری می تواند منجر به داشتن مس بسیار کم (کمبود مس) یا مس بسیار زیاد (سمیت مس) در بدن شود. کمبود مس در نوزادان نارس و کودکانی که دچار شکستگی و ناهنجاری های استخوانی هستند شایع است.
همچنین کمبود مس می تواند به دلیل سندرم منکس باشد که در جذب مس اختلال ایجاد می کند و منجر به ضعف عضلانی، تعداد کم گلبول های سفید، کم خونی، رنگ پریدگی و مشکلات عصبی می شود.
مس بیش از حد در بدن نیز می تواند سمی باشد. افراد می توانند با نوشیدن آب آلوده، استفاده از مکمل های غذایی، یا با قرار گرفتن در اطراف قارچ کش هایی که سولفات مس در آن ها وجود دارد، مس زیادی دریافت کنند. همچنین در افراد مبتلا به بیماری ویلسون، بدن توانایی دفع مس اضافی را ندارد. کبد در ذخیره کردن مناسب مس و دفع آن به خارج از بدن از طریق ادرار یا مدفوع ناتوان است. در نتیجه، مس اضافی در کبد می تواند باعث تجمع در مغز، چشم و کلیه شود. همچنین می‌تواند باعث از بین رفتن سلول‌های کبدی و آسیب عصبی در بدن و در صورت عدم درمان به یک وضعیت تهدید کننده زندگی تبدیل شود.
بیشتر بخوانید: آزمایش کشت خون
آزمایش مس برای چه مواردی تجویز می شود؟
آزمایش Cu در درجه اول برای کمک به تشخیص و درمان بیماری ویلسون پیشنهاد می شود. این بیماری یک اختلال ارثی نادر است که می تواند باعث ذخیره بیش از حد مس در مغز، کبد و سایر اندام های بدن شود و منجر به مسمومیت با مس شود. آزمایش Cu، همچنین می تواند برای تشخیص سایر اختلالات مرتبط با کمبود مس یا مقدار بسیار کم مس در جریان خون استفاده شود. شرایطی مانند سوء تغذیه، سوء جذب و سندرم منکس می تواند جذب مس از رژیم غذایی را برای بدن دشوار کند.
در برخی موارد از تست مس برای تشخیص بیماری های کبدی نیز استفاده می شود.
چه زمانی انجام آزمایش مس نیاز است؟
پزشک در صورت مشکوک بودن به علائم مرتبط با کمبود مس یا مسمومیت مس، آزمایش مس را تجویز می کند.
✔ برخی از علائم مسمومیت مس عبارتند از:
- اسهال یا یبوست
- حالت تهوع یا استفراغ
- درد شدید شکم
✔ در موارد شدید، مسمومیت با مس می تواند باعث شود:
- آسیب کبدی
- نارسایی قلبی
- نارسایی کلیه
- اختلالات مغزی
- مرگ
✔ علائم و نشانه های مربوط به کمبود Cu عبارتند از:
- سطح پایین نوع خاصی از گلبول های سفید خون به نام نوتروفیل یا نوتروپنی
- کم خونی
- رنگ پریدگی
- پوکی استخوان
- موهای بدون رنگ یا کمتر از حد معمول
✔ نوزادان یا کودکان مبتلا به کمبود مس به دلیل سوءتغذیه، سوء جذب یا هر وضعیت سلامتی دیگر نیز این موارد را دارند:
- آنوریسم در رگ های خونی آنها
- توقف رشد
- مشکلات سیستم عصبی مرکزی
- عضلات ضعیف
- هیپوترمی
✔ برخی از علائم و نشانه های رایج بیماری ویلسون عبارتند از:
- تعداد کم گلبول های سفید خون
- کم خونی شدید
- حلقه‌های Kayser-Fleischer، یعنی حلقه‌های قهوه‌ای در اطراف قرنیه چشم که برای پزشک در طول معاینه چشم قابل مشاهده است.
- ادرار تیره رنگ
- مدفوع رنگ روشن
- درد شدید شکم
- زردی چشم یا پوست، به ویژه زمانی که کبد تحت تأثیر قرار گرفته باشد
- تهوع و استفراغ
- مشکل در صحبت کردن یا بلع غذا
- لرزش
- مشکل در راه رفتن
- تغییرات رفتاری
- گزگز در دست و پا
- تشنج
اگر فرد قبلا به بیماری ویلسون مبتلا شده است، پزشک این آزمایش را پیشنهاد می کند تا مطمئن شود که برنامه درمانی موثر است.
روش انجام آزمایش به چه صورت می باشد؟
برای انجام این آزمایش نیاز به ناشتا بودن نمی باشد. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی با وارد کردن یک سوزن در رگ، نمونه خون دریافت می‌کند. در روش دیگر، نمونه ادرار 24 ساعته نیز می تواند جمع آوری شود، اما برای جلوگیری از آلودگی نمونه با منبع مسی خارجی نیاز به مراقبت شدید دارد. اگر نتیجه آزمایش خون یا ادرار بالاتر از حد معمول باشد، ممکن است پزشک برای تأیید تشخیص، آزمایش مجدد با یافته های جدید را نیز درخواست کند.
نتایج آزمایش به چه معنی است؟
نتایج آزمایش Cu ممکن است بر اساس جنسیت، سن، سابقه پزشکی و روش آزمایش متفاوت باشد. محدوده طبیعی کل مس در خون حدود 85 تا 180 میکروگرم در دسی لیتر است.
📌 اگر مقدار مس خون کم است، ممکن است به این معنی باشد که:
- یک کمبود تغذیه ای
- بیماری کلیوی
- ناتوانی بدن در جذب مس
سطوح مس نیز در بیماری ویلسون بسیار پایین است، حتی زمانی که مس در کبد و سایر اندام‌های بدن تا سطح سمی بسیار بالا می‌رسد. تنها استثنا، در این مورد، فرد مبتلا به بیماری ویلسون با نارسایی حاد کبدی است. هنگامی که این اتفاق می افتد، سطح مس در سرم خون همیشه بالاتر از حد معمول است.
📌 نتایج آزمایش می تواند به دلیل یکی از شرایط زیر افزایش یابد:
- کم خونی
- مسمومیت مس ناشی از مصرف بیش از حد مس از طریق رژیم غذایی یا مکمل های غذایی و حتی آب
- سیروز صفراوی
- هموکروماتوز، بدن شروع به جذب آهن بیش از حد می کند
- سرطان خون
- هر گونه عفونت خونی
- کم کاری تیروئید
- پرکاری تیروئید
- روماتیسم مفصلی
- لنفوم
- آزمایشات مرتبط: تست مواد معدنی، سرولوپلاسمین، فلزات سنگین
مراحل انجام آزمایش Cu در منزل توسط آزمایشگاه جردن
ابتدا درخواست خود را در سایت آزمایشگاه جردن(www.jordanmedlab.com) ثبت می نمایید و یا با شماره های 09128905065 و 09128905066 تماس حاصل فرمایید.
سپس همکاران ما با هماهنگی قبلی جهت نمونه گیری به محل شما مراجعه می کنند.
پس از انجام آزمایش ها در آزمایشگاه جردن و انجام تسویه حساب می توانید به یکی از طرق زیر ، نتیجه آزمایش خود را دریافت نمایید:
- دریافت جواب از طریق سایت
- دریافت جواب از طریق پیامک
- دریافت جواب از طریق پیک رایگان
- دریافت حضوری جواب
- دریافت حضوری از طریق ایمیل
