گرگرفتگی به معنای احساس گرمای ناگهانی در سراسر بدن یا فقط در قسمت بالایی بدن فرد است. این احساس ممکن است با علائم دیگری مانند افزایش ضربان قلب همراه باشد. همچنین می تواند باعث قرمزی پوست در سینه، بازوها و پشت شود. گرگرفتگی یکی از علائم رایج یائسگی است، اگرچه به دلیل بیماری تیروئید نیز رخ می دهد.
هنگامی که گرگرفتگی در شب اتفاق می افتد، افراد آن را به عنوان عرق شبانه یاد می کنند. تغییرات سبک زندگی مانند پوشیدن لباس مناسب به افراد کمک خواهد کرد تا احساس راحتی بیشتری داشته باشند. درمان های هورمونی نیز در برخی موارد در کنترل علائم گرگرفتگی نقش دارد.
چه شرایطی باعث گرگرفتگی می شود؟
گرگرفتگی یکی از علائم رایج یائسگی است. با این حال، همچنین ممکن است با شرایط دیگری مانند پرکاری تیروئید (تیروئید پرکار)، کم کاری تیروئید (تیروئید کم کار)، دیابت و نارسایی اولیه تخمدان (POI) تظاهر کند.
1. یائسگی
هنگامی که افراد، یائسگی را تجربه می کنند، متوجه تغییرات زیادی در بدن خود خواهند شد. بعضی از این تغییرات مانند گرگرفتگی، می تواند باعث ناراحتی شود.
برخی از زنان ممکن است برای مدت طولانی تری گرگرفتگی را تجربه کنند. هنگامی که سطح استروژن با افزایش سن کاهش می یابد، می تواند بر نحوه تنظیم دما توسط بدن تأثیر بگذارد. با این حال، هنوز مشخص نیست که دقیقاً چگونه یا چرا این اتفاق می افتد.
سایر علائم یائسگی عبارتند از:
- دوره های نامنظم قاعدگی
- خونریزی شدید قاعدگی
- لکه بینی
- خشکی واژن
- تغییرات خلق و خوی
گزینه های درمان
درمانی که پزشک توصیه می کند به شدت گرگرفتگی بستگی دارد. اگر فردی گرگرفتگی خفیف را تجربه کند، ممکن است فقط به موارد زیر نیاز داشته باشد:
- استفاده از وسایل خنک کننده مانند پنکه
- اجتناب از الکل
- اجتناب از غذاهای تند
- مصرف نوشیدنی خنک
برای علائم شدیدتر، پزشک ممکن است درمان جایگزینی هورمون (HRT) را تجویز کند.
2. تیروئید
شرایط تیروئید، از جمله پرکاری و کم کاری تیروئید و یائسگی علائم مشابهی از جمله گرگرفتگی دارند. فرد می تواند برای بررسی غده تیروئید به پزشک مراجعه کند.
پزشک میتواند با آزمایش خونی که سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) را اندازهگیری میکند، مشکل تیروئید را تشخیص دهد.
پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید زمانی رخ می دهد که غده تیروئید بیش از حد هورمون تیروئید تولید کند. این شرایط می تواند علائمی را ایجاد کند که بسیار شبیه به دوران یائسگی است، از جمله گرگرفتگی.
سایر علائم پرکاری تیروئید که شبیه به دوران یائسگی هستند عبارتند از:
- عدم تحمل گرما
- تپش قلب
- تاکی کاردی (ضربان قلب سریع)
- بی خوابی
گزینه های درمان
پزشک ممکن است داروهای زیر را برای درمان پرکاری تیروئید تجویز کند:
- مسدود کننده های بتا
- داروهای ضد تیروئید
- درمان با ید رادیو اکتیو
- جراحی تیروئید
کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید نوعی تیروئید کم کار است که هورمون تیروئید کافی برای رفع نیازهای بدن تولید نمی کند. کم کاری تیروئید گاهی اوقات باعث گرگرفتگی می شود.
علائم دیگر عبارتند از:
- تغییرات دمای بدن
- درد مفاصل و عضلات
- خستگی
- عدم تحمل سرما
گزینه های درمان
در حالی که هیچ درمانی برای این عارضه وجود ندارد، پزشکان می توانند آن را با مکمل هورمون تیروئید، درمان و کنترل کنند. درمان ممکن است شامل تیروکسین مصنوعی، مانند لووتیروکسین یا ید، همراه با رژیم غذایی تنظیم شده باشد.
3. دیابت
اگر فردی مبتلا به دیابت نیز باشد، ممکن است متوجه گرمای شدید شود. با گذشت زمان، عدم تعادل در سطح قند خون می تواند به رگ های خونی آسیب برساند. این وضعیت می تواند غدد عرق را تحت تاثیر قرار دهد، به این معنی که بدن نمی تواند به طور موثر عرق کند و گرم می شود.
گزینه های درمان
فعال ماندن بخش مهمی از مراقبت در بیماران دیابتی است، اما افراد نباید ورزش سنگین انجام دهند. در طول تمرین، باید به طور منظم استراحت کنند، آب بدن خود را تامین کنند و در صورت احساس خستگی، استراحت کنند.
سایر اقداماتی که فرد می تواند برای کاهش خطر ابتلا به دیابت انجام دهد شامل تغییرات سبک زندگی مانند:
- ورزش کردن
- محدود کردن غذاهای چرب و شیرین
- حفظ وزن سالم
- مصرف مقدار توصیه شده امگا 3
4. نارسایی زودرس تخمدان
نارسایی زودرس تخمدان (POI) زمانی اتفاق میافتد که تخمدانهای یک فرد قبل از 40 سالگی از کار میافتند. علائم ممکن است شبیه دوران یائسگی باشد و افراد گرگرفتگی را تجربه کنند. سایر علائم مشابه، شامل خشکی واژن و درد در حین رابطه جنسی است.
گزینه های درمان
پزشک ممکن است POI را با استفاده از هورمون درمان کند. هدف هورمون درمانی تسکین علائم و اطمینان از حفظ استخوان ها، عروق و سلامت جنسی با افزایش سن است.
فرد مبتلا به POI ممکن است مشاوره و گزینه های درمان باروری نیز دریافت کند.
5. درمان سرطان و گرگرفتگی
بازماندگان سرطان و افرادی که تحت شیمی درمانی قرار می گیرند، گاهی اوقات تجربه گرگرفتگی یا تعریق شبانه را گزارش می کنند.
سایر درمان های مرتبط با سرطان که ممکن است باعث گرگرفتگی شوند عبارتند از:
- هورمون درمانی (تاموکسیفن)
- پرتو درمانی
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
- استروئیدها
گزینه های درمان
اگر فردی نتواند درمان هورمونی استروژن را انجام دهد، پزشکان ممکن است پاروکستین را پیشنهاد کنند. یک مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین با دوز پایین (SSRI) که میتواند برای گرگرفتگی مفید باشد.
6. درمان های روان شناختی برای گرگرفتگی
سطوح بالای استرس نیز ممکن است در تعریق شبانه یا گرگرفتگی نقش داشته باشد. به طور کلی، درمانهای روانشناختی که به کاهش اضطراب و استرس کمک میکنند، میتوانند علائم تعریق شبانه یا گرگرفتگی را نیز کاهش دهند.
تکنیک های دیگر برای کمک به کاهش علائم تعریق شبانه عبارتند از:
- تکنیک های آرامش و تنفس
- درمان شناختی رفتاری (CBT)
- هیپنوتیزم ذهنی درمانی
ممکن است فردی بخواهد دارودرمانی را با درمان روانشناختی ترکیب کند.
7. تغییر سبک زندگی
برخی از تغییرات سبک زندگی ممکن است گرگرفتگی را تسکین دهد، از جمله:
- پوشیدن لباس مناسب
- داشتن یک فن قابل حمل
- اجتناب از الکل
- ترک سیگار
- حفظ وزن متوسط
- تمرین یوگا و مدیتیشن
اگر فردی گرگرفتگی مداوم و شدید را تجربه میکند که بر زندگی روزمرهاش تأثیر میگذارد، میتواند با پزشک یا متخصص مراقبتهای بهداشتی درباره درمانهای مناسب صحبت کند.
نتیجه گیری
گرگرفتگی یکی از علائم رایج یائسگی است. با این حال، می تواند به دلیل شرایط دیگری مانند دیابت و POI رخ دهد. درمان های سرطان ممکن است در برخی افراد باعث گرگرفتگی شود.
برای موارد خفیف گرگرفتگی، فرد ممکن است متوجه شود که تغییرات سبک زندگی به کاهش ناراحتی کمک می کند. برای علائم شدیدتر، بهتر است با پزشک مشورت شود. پزشک یک برنامه درمانی متمرکز بر دارو و درمان روانشناختی را برای افراد تنظیم خواهد کرد.