فلج بل وضعیتی است که باعث ضعف یا فلج عضلانی در یک طرف صورت می شود. این بیماری منجر به افتادگی اجزای صورت شده و فرد در بستن چشم بر روی ناحیه آسیب دیده یا لبخند زدن مشکل خواهد داشت. در اکثر موارد، فلج بل به طور موقت رخ می دهد و در عرض چند هفته یا چند ماه برطرف می شود. فلج بل در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد.
فلج بل به افتخار چارلز بل، که اولین بار این بیماری را توضیح داد، نامگذاری شده است. نام پزشکی این بیماری به عنوان فلج حاد محیطی صورت با علت ناشناخته می باشد.
علت فلج بل
علت دقیق فلج بل هنوز مشخص نشده است. این وضعیت زمانی که عصب هفتم جمجمه ای (عصب صورت) ملتهب، متورم یا فشرده شود، اتفاق می افتد. این عصب در عملکرد ماهیچه های صورت نقش دارد، بنابراین آسیب به آن می تواند منجر به ضعف عضلات صورت و فلج موقت شود. محققان پزشکی بر این باورند که تورم یا فشرده شدن اعصاب ممکن است به دلیل عفونت های ویروسی یا باکتریایی رخ دهد. عفونت های احتمالی شامل ویروس هرپس سیمپلکس، آبله مرغان، زونا، سرخجه، آنفولانزا، مونونوکلئوز، سارکوئیدوز و بیماری لایم است.
در برخی موارد مشاهده شده است که یک عفونت ویروسی نهفته می تواند پس از فعال شدن، باعث فلج بل شود. عوامل محرک ممکن است برای افراد متفاوت باشد، اما علل رایج عبارتند از استرس، عفونت، تروما یا آسیب و کمبود خواب. همچنین فعال شدن ویروس ممکن است در افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی رخ دهد. عفونت می تواند باعث تورم عصب صورت و افزایش فشار روی عصب شود. این وضعیت سیگنال های طبیعی را مختل می کند و در نتیجه باعث ضعف و از دست دادن سفتی عضلات صورت می شود. در بیشتر موارد، فلج بل یک طرف صورت را درگیر می کند و قسمت آسیب دیده به راحتی از سمت طبیعی، قابل تشخیص است.
عوامل خطر و اپیدمیولوژی فلج بل
برخی شرایط پزشکی ممکن است افراد را مستعد ابتلا به فلج بل کند. خطر ابتلا به این بیماری در دوران بارداری به خصوص در سه ماهه سوم بارداری زیاد است. افراد مبتلا به عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی مانند آنفولانزا، سرخجه، سرماخوردگی و غیره در معرض خطر هستند زیرا ممکن است باعث ایجاد یک ویروس نهفته در سیستم بدن شود. همچنین برخی از شرایط ژنتیکی مرتبط با این بیماری وجود دارد. جدای از این عوامل، دیابت، چاقی و فشار خون بالا نیز می توانند افراد را در معرض خطر ابتلا به فلج بل قرار دهند.
محدوده سنی شناخته شده برای این بیماری بین 15 تا 60 سال است، اما ممکن است در هر سنی ایجاد شود. خطر فلج بل با افزایش سن بیشتر می شود.
علائم و نشانه های فلج بل
علائم و نشانه های فلج بل معمولاً شروع ناگهانی دارند. نشانه های برجسته عبارتند از:
- ضعف عضلات در یک طرف صورت
- افتادگی صورت
- ناتوانی در بستن پلک سمت آسیب دیده
- مشکل در ایجاد حالات چهره
- بیرون ریختن آب دهان
- لبخند نامتقارن
- از دست دادن چین های خط لبخند
- مشکل در غذا خوردن و تلفظ سخت کلمات خاص
- افزایش حساسیت به صدا در سمت آسیب دیده
- درد در اطراف ناحیه فک
- سردرد
تشخیص فلج بل چگونه است؟
فلج بل بر اساس تظاهرات بالینی تشخیص داده می شود. پزشک سمت آسیب دیده صورت را معاینه می کند و از فرد می خواهد که لبخند بزند، تکان بخورد یا حالت های صورت را ایجاد کند. اگر فرد مبتلا به فلج بل باشد، در انجام این اعمال مشکل خواهد داشت.
برخی بیماری‌های دیگر نیز می‌توانند باعث ضعف عضلات صورت شوند، بنابراین ممکن است پزشک برای رد این دلایل، آزمایشاتی را انجام دهد. این آزمایشات شامل:
- آزمایش خون برای تشخیص عفونت باکتریایی یا ویروسی
- آزمایش خون برای بررسی دیابت یا سایر شرایط
- تست های تصویربرداری مانند ام آر آی یا سی تی اسکن برای بررسی اعصاب صورت و رد احتمال سکته مغزی یا تومور مغزی
- آزمایش الکترومیوگرافی (EMG)، که در آن پزشک الکترودهای سیم بسیار نازک را به عضله وارد می کند تا وجود آسیب به اعصابی که عضلات صورت را کنترل می کنند، تایید کند. این آزمایش همچنین می تواند شدت آسیب را مشخص کند.
تشخیص های افتراقی
سایر بیماری هایی که ممکن است علائمی شبیه فلج بل داشته باشند عبارتند از:
- بیماری لایم
- سندرم گیلن باره
- سندرم رمزی هانت
- سکته مغزی
- تومور سر یا گردن
- شکستگی جمجمه
- بیماری ام اس
تمایز را می توان بر اساس معاینه فیزیکی و آزمایش های تشخیصی انجام داد.
درمان فلج بل
بسیاری از افراد مبتلا به فلج بل با یا بدون درمان به خوبی بهبود می یابند. گزینه های درمانی موجود فقط می توانند به تسکین علائم کمک کنند، اما بیماری معمولا خود به خود به حالت عادی باز می گردد. پزشک ممکن است برخی داروها و فیزیوتراپی را برای کاهش علائم تجویز کند. افراد می توانند روش‌های درمان خانگی را دنبال کنند. به عنوان مثال برای کاهش درد، یک حوله گرم و مرطوب را روی قسمت آسیب دیده قرار دهند و همچنین ماساژ ملایم صورت برای تحریک جریان خون مفید می باشد. تمرینات فیزیوتراپی برای بهبود فعالیت عضلات کمک کننده است.
یکی از نگرانی های اصلی در این بیماری خطر عفونت چشم یا خشکی چشم است زیرا چشم درگیر نمی تواند بسته شود. استفاده از قطره یا پمادهای چشمی می تواند به جلوگیری از خشکی کمک کند.
پزشک ممکن است کورتیکواستروئیدهایی مانند پردنیزون را برای کاهش التهاب و تورم عصب صورت تجویز کند. این دارو به کاهش فشار روی عصب و بازیابی عملکرد آن کمک می کند. اگر عفونت ویروسی باعث ایجاد این بیماری شده باشد، برخی از داروهای ضد ویروسی نیز می توانند موثر باشند.
نتیجه گیری
بهبودی از فلج بل ممکن است چند هفته تا شش ماه طول بکشد. در حدود 13 درصد از افراد در صورت عدم درمان ممکن است برای مدت طولانی در سمت آسیب دیده دچار ضعف عضلانی خفیف شوند. گزینه های درمانی می تواند روند بهبودی را تسریع کند. میزان عود فلج بل بسیار کم است.
عضویت در باشگاه سلامت جردن
باشگاه سلامت آزمایشگاه جردن تسهیلات و امتیازات زیر را در سطوح مختلف (پریمیوم، نقره ای، طلایی، رویال) به اعضا باشگاه ارائه می نماید:
- تخفیف اعزام نمونه گیر به محل
- دریافت کد تخفیف تاکسی آنلاین به مقصد آزمایشگاه
- تخفیف استفاده از دستگاه آنالیز بدن
- استفاده رایگان از بوفه آزمایشگاه
- دریافت نتایج از طریق پیامک و پیک رایگان
- شرکت در کمپین های مناسبتی باشگاه
- استفاده از خدمات بخش VIP آزمایشگاه جردن
جهت عضویت به سایت www.jordanmedlab.com مراجعه فرمایید.
- گردآورنده: بخش علمی آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن- خانم سعیده گوهری
- تایید صحت علمی : جناب آقای دکتر شاهین مرتضی بیگی
