هپاتیت خودایمنی (AIH) یک التهاب کبدی است که در اثر حمله سیستم ایمنی به سلول های کبد ایجاد می شود. علت دقیق هپاتیت خودایمنی ناشناخته است، اما به نظر می رسد عوامل ژنتیکی و محیطی در طول زمان برای ایجاد این بیماری اثر متقابل دارند. هپاتیت خودایمنی، اگر درمان نشود، می تواند منجر به اسکار کبد (سیروز) و در نهایت نارسایی کبد شود. با این حال، در صورت تشخیص و درمان به موقع، هپاتیت خودایمنی اغلب با داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی قابل کنترل است. هنگامی که هپاتیت خودایمنی به دارو پاسخ نمی دهد یا کبد به شدت آسیب دیده است، پیوند کبد ممکن است یک گزینه درمانی باشد.
انواع هپاتیت خود ایمنی
دو نوع هپاتیت خود ایمنی عبارتند از:
هپاتیت خود ایمنی نوع 1
شایع ترین نوع بیماری می باشد. هر فردی در هر سنی ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد. تقریباً نیمی از افراد مبتلا به هپاتیت خودایمنی نوع 1 دارای سایر اختلالات خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید، بیماری سلیاک یا کولیت اولسراتیو می باشند. نسبت شیوع بیماری در زن به مرد 4 به 1 است و پاسخ خوبی به کورتیکواستروئیدها دارد.
هپاتیت خودایمنی نوع 2
بیماران مبتلا به این نوع بیماری معمولاً جوان‌تر هستند (کمتر از 14 سال)، بیماری شدیدتر است و پاسخ ضعیف‌تری به کورتیکواستروئیدها دارد و اغلب دارای عود می باشد. اگرچه بزرگسالان ممکن است به هپاتیت خودایمنی نوع 2 مبتلا شوند، اما بیشتر در کودکان و نوجوانان دیده می شود. سایر اختلالات خودایمنی ممکن است با این نوع هپاتیت خودایمنی همراه باشد.
علت هپاتیت خود ایمنی
هپاتیت خودایمنی زمانی ایجاد می شود که سیستم ایمنی بدن که به طور معمول با ویروس ها، باکتری ها و سایر عوامل بیماری زا مبارزه می کند، به جای آن به کبد حمله کند. این حمله به کبد ممکن است باعث التهاب مزمن شود و به سلول های کبد آسیب برساند. اگرچه علت دقیق هپاتیت خودایمنی ناشناخته است، متخصصان معتقدند که این بیماری ناشی از تعامل ژن هایی است که عملکرد سیستم ایمنی را کنترل می کنند. عوامل محیطی ممکن است منجر به واکنش خود ایمنی در افراد دارای این ژن ها شود و باعث حمله سیستم ایمنی بدن به کبد شود. علل محیطی که در هپاتیت خودایمنی نقش دارند در حال تحقیق می باشند. ویروس ها و داروها نمونه هایی از محرک های احتمالی هستند.
علائم و نشانه های هپاتیت خود ایمنی
علائم و نشانه های هپاتیت خودایمنی از فردی به فرد دیگر متفاوت است و ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شوند. علائم هپاتیت خودایمنی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تغییر رنگ زرد پوست و چشم (یرقان)
- ناراحتی یا درد شکم
- تهوع و استفراغ
- از دست دادن اشتها
- کبد بزرگ شده
- خستگی و ضعف
- آنژیوم عنکبوتی (شبیه رگ های خونی روی پوست)
- بثورات روی پوست
- بی نظمی قاعدگی
- درد مفاصل
- مدفوع سفالی رنگ
بیشتر بخوانید: آزمایش Paternity تعیین پدری چیست؟
تشخیص هپاتیت خود ایمنی
آزمایش ها و روش های زیر برای تشخیص هپاتیت خودایمنی استفاده می شود:
- آزمایش خون: آنتی بادی ها را می توان در نمونه خون برای افتراق هپاتیت خودایمنی از هپاتیت ویروسی و سایر شرایط با علائم مشابه تشخیص داد. همچنین می توان از آزمایش آنتی بادی برای تعیین نوع هپاتیت خودایمنی استفاده کرد. . آنتی بادی ضد هسته ای (ANA) و آنتی بادی ضد عضله صاف (ASMA) در هپاتیت خود ایمنی نوع 1 وجود دارد. در هپاتیت خودایمنی نوع 2، آنتی بادی علیه میکروزومی کلیه و کبد نوع 1 (ضد LKM1) و یا ضد سیتوزول کبد نوع 1 (ضد-LC1) وجود دارد.
در زیر برخی از آزمایش‌های خون دیگر که برای تشخیص هپاتیت خودایمنی استفاده می‌شوند، آمده است:
- تست های عملکرد کبد: تست های عملکرد کبد (LFTs) آزمایش های خونی هستند که سلامت و عملکرد کبد را ارزیابی می کنند. آنها اجزای مختلف از جمله آنزیم های کبدی (مانند ALT و AST)، سطوح بیلی روبین، آلکالین فسفاتاز (ALP)، آلبومین و پروتئین کل را اندازه گیری می کنند و اطلاعاتی را در مورد آسیب کبدی، التهاب، انسداد مجرای صفراوی و عملکرد کلی کبد ارائه می دهند.
- CBC (شمارش کامل خون): تعداد و نوع سلول های خون را ارزیابی می کند.
- پانل انعقادی: این آزمایش اثربخشی پروتئین های لخته کننده را بررسی می کند.
- پانل الکترولیت: این تست برای تعیین عدم تعادل الکترولیت استفاده می شود.
تست های تصویربرداری مانند:
- سی تی اسکن: این روش یک اشعه ایکس با جزئیات بیشتر است. می‌تواند نمای دقیقی از استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، چربی و اندام‌ها را در قسمت خاصی از بدن ارائه دهد.
- MRI: این تست تصاویر دقیقی از اندام ها و ساختارهای داخلی بدن ایجاد می کند. ممکن است در داخل رگ بیمار رنگ تزریق شود. این رنگ به تجسم کبد و سایر اندام های شکمی در طول اسکن کمک می کند.
- اولتراسوند: با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا تصویری از اندام ها ایجاد می کند.
- بیوپسی کبد: بیوپسی کبد برای تایید تشخیص و شناسایی میزان و نوع آسیب کبدی استفاده می شود. یک سوزن نازک از طریق یک برش کوچک در پوست وارد کبد می شود و مقدار کمی از بافت کبد در طول درمان برداشته می شود و سپس برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می شود.
درمان هپاتیت خود ایمنی
هدف درمان، صرف نظر از نوع هپاتیت خودایمنی، آهسته کردن یا توقف حمله سیستم ایمنی بدن به کبد است که می تواند به کند کردن پیشرفت بیماری کمک کند.
- دارو: برای رسیدن به این هدف به داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی نیاز است. پردنیزون اغلب به عنوان اولین خط دفاعی استفاده می شود. علاوه بر پردنیزون، داروی دیگری به نام آزاتیوپرین (آزاسان، ایموران) ممکن است تجویز شود. پردنیزون در صورت مصرف طولانی‌مدت می‌تواند عوارض جانبی مختلفی ایجاد کند، از جمله نازک شدن استخوان (پوکی استخوان)، شکستگی استخوان (استئونکروز)، دیابت، آب مروارید، آب سیاه، فشار خون بالا و افزایش وزن. پردنیزون معمولا با دوز بالا در ماه اول درمان تجویز می شود. سپس، دوز دارو به تدریج در طی چند ماه کاهش می یابد تا زمانی که بیماری با کمترین دوز ممکن کنترل شود تا عوارض جانبی محدود شود. همچنین می توان با مصرف آزاتیوپرین از عوارض جانبی پردنیزون جلوگیری کرد. حتی اگر چند سال پس از شروع درمان، بهبودی حاصل شود، در صورت قطع دارو، معمولاً بیماری عود می کند. بسته به شرایط، ممکن است تا آخر عمر به درمان نیاز باشد.
- پیوند کبد: زمانی که داروها نمی توانند پیشرفت بیماری را متوقف کنند، یا بیمار دچار اسکار غیرقابل برگشت (سیروز) یا نارسایی کبدی می شود، تنها گزینه باقی مانده پیوند کبد است. کبد آسیب دیده در طول پیوند کبد برداشته می شود و با یک کبد سالم از اهدا کننده جایگزین می شود.
عوارض هپاتیت خود ایمنی
هپاتیت خودایمنی درمان نشده می تواند منجر به اسکار دائمی بافت کبد (سیروز) شود. سیروز می تواند عوارض زیر را ایجاد کند:
- آسیت شکم (جمع شدن مایعات)
- واریس مری (وریدهای بزرگ در مری)
- سردرگمی ذهنی
- خونریزی داخلی
- سرطان کبد
- نارسایی کبد
اصلاحات سبک زندگی
تغییر در سبک زندگی می تواند به حفظ سلامتی افراد کمک کند. اجتناب از نوشیدن الکل و داشتن یک رژیم غذایی متعادل همراه با میوه ها و سبزیجات فراوان برای بازیابی سلامتی مهم است. بدون مشورت با پزشک بهتر است هیچ دارو یا مکملی مصرف نشود.
آزمایشگاه طرف قرارداد با بیمه تکمیلی
چنانچه تحت پوشش بیمه پایه و تکمیلی هستید، در صورت مراجعه به مراکز طرف قرارداد می توانید آزمایش خود را بدون پرداخت هزینه انجام دهید.
آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن واقع در منطقه 3 شهر تهران با تمامی بیمه های پایه و تکمیلی زیر طرف قرارداد است:
| 1 | بیمه تامین اجتماعی | 10 | بیمه تعاون | 19 | بیمه پارسیان | 28 | بیمه آسماری | 37 | هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران |
| 2 | بیمه خدمات درمانی | 11 | بیمه آرمان | 20 | بیمه سینا | 29 | بیمه ملت | 38 | بیمه بانک توسعه صادرات ایران |
| 3 | بیمه کارکنان دولت | 12 | بیمه معلم | 21 | بیمه آسیا | 30 | بیمه دی | 39 | بیمه آرمان سفیران سلامت |
| 4 | بیمه ایرانیان | 13 | بیمه سرمد | 22 | بیمه دانا | 31 | بیمه ما | 40 | بیمه بانک صنعت و معدن |
| 5 | بیمه بانک مرکزی | 14 | بیمه سامان | 23 | بیمه میهن | 32 | بیمه بانک سپه | ||
| 6 | بیمه بانک صادرات | 15 | بیمه شهرداری | 24 | بیمه نوین | 33 | بیمه شرکت نفت | ||
| 7 | بیمه بانک تجارت | 16 | بیمه کارآفرین | 25 | بیمه ایران | 34 | بیمه بانک کشاورزی | ||
| 8 | بیمه رازی | 17 | بیمه تجارت نو | 26 | بیمه بانک ملت | 35 | بیمه آتیه سازان حافظ | ||
| 9 | بیمه نیروهای مسلح | 18 | بیمه کوثر | 27 | بیمه بانک ملی | 36 | بیمه بانک رفاه کارگران | ||
شما می توانید آزمایش خود را در منزل تحت پوشش بیمه تکمیلی خود انجام دهید. کافیست با شماره 88798979 تماس حاصل فرمایید.
