عفونت کلیه یکی از بیماری های شایع دستگاه ادراری بوده که در اثر ورود و رشد باکتری ها در کلیه ها ایجاد می شود. این عفونت خفیف و قابل درمان بوده یا در صورت بی توجهی منجر به عوارض جدی مانند آسیب دائمی کلیه می شود. اما چه عواملی باعث بروز عفونت کلیه می شوند؟ آیا همه افراد به یک اندازه در معرض ابتلا هستند یا برخی گروه ها بیشتر در خطر قرار دارند؟ شناخت دقیق علائم و دلایل بروز این بیماری نقش مهمی در پیشگیری و درمان به موقع آن دارد. در ادامه به بررسی علائم عفونت کلیه، علل ایجاد آن، روش های تشخیص و درمان و همچنین راهکارهای پیشگیری از این بیماری خواهیم پرداخت.
علائم عفونت کلیه
افراد معمولا در عرض یک روز یا چند ساعت دچار عفونت کلیه می شوند. علائم عفونت کلیه شامل:
- تب
- لرز
- اسهال
- کمر درد
- درد در پهلو
- درد در کشاله ران
- حالت تهوع و استفراغ
اگر عفونت مجاری ادراری (UTI) وجود داشته باشد، فرد ممکن است در هنگام ادرار کردن دچار درد یا سوزش شود. علائم دیگر می تواند شامل موارد زیر باشد.
- گیجی
- تکرر ادرار
- احساس سوزش
- ادرار خونی، کدر و بدبو
- درد در قسمت پایین شکم
- ناتوانی در تخلیه کامل مثانه
لازم به ذکر است مردان و زنان در صورت ابتلا به عفونت کلیه علائم مشابهی دارند. زنان معمولا بیشتر به عفونت کلیه مبتلا می شوند. مجرای ادرار زنان معمولا کوتاه تر از مجرای ادرار مردان است. واژن و مقعد زن نیز به مجرای ادرار نزدیک تر می باشد. این وضعیت ورود باکتری ها به بدن را از طریق دستگاه ادراری آسان تر می کند. زنان باردار همچنین بیشتر در معرض ابتلا به عفونت ادراری یا عفونت کلیه هستند.
بیشتر بخوانید: تست پروکلسی تونین چیست؟
علت بروز عفونت کلیه
عفونت کلیه به دلیل ورود باکتری ها یا ویروس ها به مجرای ادرار و تولید مثل در مثانه اتفاق می افتد و باعث ایجاد عفونت می شود. بیشتر اوقات، عفونت کلیه نتیجه عفونت مثانه است که به کلیه ها سرایت می کند. عفونت ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:
- ابتلا به عفونت ادراری
- انتقال از روده به اندام تناسلی در طول مقاربت
- انتقال تصادفی مدفوع به مجرای ادرار هنگام تمیز کردن با دستمال توالت پس از اجابت مزاج
عوامل خطر عفونت کلیه عبارتند از:
- دیابت
- سنگ کلیه
- بارداری
- داشتن سوند ادراری
- بزرگ شدن پروستات در مردان
- سیستم ایمنی ضعیف به دلیل دارو یا یک وضعیت پزشکی
- آسیب نخاعی یا آسیب عصبی که می تواند علائم عفونت مثانه را ماسکه کند.
- داشتن رفلاکس مثانه با حالب که در این وضعیت دستگاه ادراری اجازه می دهد تا ادرار به سمت حالب ها برگردد.
عوارض عفونت ادراری
اگر فردی به دنبال درمان سریع عفونت کلیه نباشد، خطر عوارض جدی سلامتی فرد را تهدید می کند:
- پیلونفریت آمفیزماتو (EPN): این یک عارضه بسیار نادر و بالقوه کشنده است. EPN یک عفونت شدید است که در آن باکتری های نکروزان، بافت کلیه را از بین می برند. علائم شامل تب، حالت تهوع، درد شکم، استفراغ و گیجی است. خطر ابتلا در زنان مبتلا به دیابت بیشتر است و در صورت داشتن این بیماری ممکن است جراحی نیاز باشد.
- آبسه های کلیه: چرک در بافت های کلیه و آبسه ها جمع می شود و علائم شامل خون در ادرار، کاهش وزن و درد شکم می باشد. گاهی اوقات جراحی برای تخلیه چرک ضروری است و عوامل خطر شامل سنگ کلیه، بارداری و دیابت است.
- نارسایی حاد کلیه: در این شرایط یک یا هر دو کلیه ممکن است از کار افتاده شوند و بیمار نیاز به انجام دیالیز داشته باشد.
- ترومبوز ورید کلیوی: لخته شدن خون در یکی از وریدهای اصلی کلیه ممکن است منجر به کمبود خون در اندام می شود. این وضعیت باعث آسیب حاد کلیوی یا بیماری مزمن کلیه می شود.
- مسمومیت خون یا سپسیس: سپسیس یک وضعیت اورژانس پزشکی است که نیاز به تشخیص و درمان پزشکی سریع دارد. این شرایط منجر به کاهش فشار خون می شود که بر گردش خون تاثیر می گذارد. خون ممکن است به قدری آهسته حرکت کند که در داخل رگ های خونی شروع به لخته شدن کند. اگر خون به درستی در گردش نباشد، کلیه ها ممکن است شروع به از کار افتادن کنند.
بیشتر بخوانید: کمبود آهن و خستگی مزمن
روشهای پیشگیری از عفونت کلیه
اغلب عفونت کلیه نتیجه یک عفونت از قبل موجود در دستگاه ادراری است. بهترین راه برای پیشگیری از عفونت کلیه، انجام اقداماتی برای جلوگیری از عفونت در مجرای ادرار یا مثانه است. برخی از نکات در مورد عواملی که به پیشگیری از عفونت کلیه کمک کنند، عبارتند از:
- نوشیدن آب زیاد
- عدم نگه داشتن ادرار
- عدم استفاده از اسپری واژینال
- شستن اندام تناسلی قبل و بعد از مقاربت
- بهتر است پس از دفع مدفوع، مقعد از جلو به عقب پاک شود. زیرا این امر خطر گسترش باکتری به اندام تناسلی را کاهش می دهد.
- مصرف مقدار زیادی فیبر باعث می شود تا مدفوع به راحتی خارج شود و باعث تحریک نشود. یبوست خطر ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می دهد و کمبود فیبر منجر به سنگ کلیه می شود.
روشهای تشخیص عفونت کلیه
بهتر است بدانید یک متخصص سابقه پزشکی فرد را برای شرایط سلامتی که به عفونت کلیه مرتبط است بررسی می کند. روش های تشخیص عفونت کلیه شامل موارد زیر است:
- تصویربرداری: یک متخصص ممکن است درخواست تصویربرداری از ناحیه کلیه از جمله سی تی اسکن، MRI، یا سونوگرافی کند.
- معاینه رکتوم: در مردان با استفاده از معاینه رکتوم دیجیتال، بزرگ شدن پروستات که گردن مثانه را مسدود کرده توسط پزشک بررسی می شود.
- معاینه لگن: اگر فرد یک زن جوان باشد، پزشک ممکن است معاینه لگنی را انجام دهد تا بررسی کند که آیا بیماری التهابی لگنی بدون علامت وجود دارد یا خیر.
- نمونه ادرار: یک فرد نمونه ادرار را در یک ظرف مخصوص برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی جمع آوری می کند. اگر نمونه ادرار حاوی باکتری و گلبول های سفید باشد، نشان دهنده عفونت می باشد.
- معاینه فیزیکی: پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و وضعیت کلی سلامت فرد از جمله ضربان قلب، فشار خون، درجه حرارت، علائم کم آبی و تعداد تنفس را بررسی می کند. همچنین پزشک قسمت میانی و پایین کمر را از نظر درد و حساسیت ارزیابی می کند.
بیشتر بخوانید: کتواسیدوز دیابتی (DKA)
روشهای درمان عفونت کلیه
جالب است بدانید فردی که مشکوک به عفونت کلیه است، آزمایش ادرار انجام خواهد داد. دوره معمول درمان عفونت کلیه، آنتی بیوتیک است، اگرچه برخی افراد به اشکال دیگری از درمان نیاز دارند.
- آنتی بیوتیک ها: اگر علائم حاکی از عفونت باشد، پزشک آنتی بیوتیک تجویز خواهد کرد. هنگام مصرف آنتی بیوتیک، فرد باید کل دوره درمان را به پایان برساند. اگر نتایج آزمایش همچنان مثبت باشد، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک های قوی تری را تجویز کند.
- مایعات: فرد مبتلا به عفونت کلیه باید مایعات زیادی مصرف کند تا از تب و کم آبی پیشگیری شود. توصیه های مصرف مایعات بسته به نوع عفونت متفاوت است.
- درمان بیمارستانی: در صورت عدم بهبود یا داشتن علائم شدیدتر ممکن است نیاز به درمان در بیمارستان باشد. پزشک ممکن است در بیمارستان، آنتی بیوتیک ها را به صورت داخل وریدی تجویز کند. اگر فردی دچار کم آبی شود، ممکن است مایعات با سرم تزریق شوند. بیشتر موارد بستری در بیمارستان بیش از 3-7 روز طول نمی کشد.
- عمل جراحی: اگر سنگ کلیه یا بزرگی پروستات باعث مسدود شدن مجرای ادرار شود ممکن است نیاز به درمان از طریق جراحی باشد.
آزمایش در محل با دکتر جردن
شما می توانید برای انجام آزمایش ادرار یا خون در محل از خدمات دکتر جردن استفاده نمایید. آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن جهت رفاه حال مراجعین با تمامی بیمه های پایه و تکمیلی قرارداد دارد. برای هماهنگی اعزام کارشناس به محل با شماره های 09128905065 و 09128905066 تماس حاصل فرمایید و یا درخواست خود را در سایت www.jordanmedlab.com ثبت نمایید تا همکاران ما در اسرع وقت با شما تماس بگیرند.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، عفونت کلیه یک بیماری مهم و گاه خطرناک است که در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع منجر به عوارض جدی برای سلامت فرد می شود. آگاهی از علائم اولیه مانند تب، درد پهلو و تغییر در رنگ یا بوی ادرار در تشخیص سریع و درمان موثر نقش بسزایی دارد. رعایت بهداشت فردی، مصرف کافی آب، تخلیه به موقع مثانه و پیروی از دستورات پزشک در درمان عفونت های ادراری ساده از مهمترین راه های پیشگیری از عفونت کلیه هستند. در نهایت، توجه به نشانه های بدن و مراجعه سریع به پزشک هنگام بروز علائم از بروز مشکلات مزمن کلیوی جلوگیری می کند و سلامت کلیه ها را حفظ می نماید.
- گردآورنده: بخش علمی آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن- خانم سعیده گوهری
- تایید صحت علمی : جناب آقای دکتر شاهین مرتضی بیگی
