سوء هاضمه عملکردی (FD) به سوء هاضمه مزمن اطلاق می شود که هیچ علت شناخته شده ای ندارد. پزشک ممکن است سوء هاضمه عملکردی (FD) را در افرادی که مشکلات سوء هاضمه دائمی یا منظم دارند، اما مشکلی در ساختار دستگاه فوقانی شکم ندارند، تشخیص دهد. از آنجایی که علت FD نامشخص است، درمان شامل رد علل شناخته شده و مدیریت علائم است. در این مقاله به بررسی علائم، علل بروز، روشهای تشخیص و درمان آن می پردازیم پس با ما همراه باشید.
علائم سوء هاضمه عملکردی چیست؟
لازم به ذکر است علائم FD در بدن هر فرد متفاوت بوده و شامل موارد زیر است:
- نفخ
- آروغ بیش از حد
- از دست دادن اشتها
- احساس سوزش در شکم
- درد در قسمت بالای شکم
- سیری زودرس یا احساس سیری سریع هنگام غذا خوردن
نکته: اگر فردی حداقل یک بار در هفته به مدت 3 ماه یا بیشتر علائم را تجربه کند، پزشک ممکن است سوء هاضمه عملکردی یا FD را تشخیص دهد. پزشک یکی از دو نوع فرعی FD را بسته به علائم موجود تشخیص می دهد. مهم است که پزشک در مورد تمام علائم آگاه شود تا بتواند به تشخیص دقیق برسد و مناسب ترین برنامه درمانی را تجویز کند.
بیشتر بخوانید: کدام آزمایشگاه جمعه باز است؟
علت سوء هاضمه عملکردی
لازم به ذکر است تاکنون علل دقیق FD مشخص نیست، اما تحقیقات نشان می دهد که این عارضه به مشکلات ارتباطی بین مغز و روده مربوط می شود. عوامل زیر در ایجاد سوء هاضمه عملکردی تاثیر گذارند:
- حرکت سریع غذا در روده
- حساسیت روده
- بهم خوردن تعادل باکتری ها در روده
- نحوه پردازش سیگنال های عصبی روده توسط مغز
چندین عامل مختلف می تواند خطر ابتلا به FD را در فرد افزایش دهد، عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- افسردگی یا اضطراب
- سابقه گاستروانتریت حاد
- عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori)
- مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
توجه: بهتر است بدانید تمامی افراد ممکن است به این عارضه مبتلا شوند اما زنان بیشتر در معرض ابتلا به FD قرار می گیرند.
تشخیص سوء هاضمه عملکردی
به طور کلی، تشخیص FD شامل رد کردن شرایطی است که باعث علائم مشابه می شوند. پزشک معمولا علائم را بررسی می کند و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. لازم به ذکر است چندین آزمایش می تواند به یافتن علت ناراحتی و رد سایر اختلالات کمک کند که این آزمایشات شامل:
- آزمایشات خون: آزمایش خون به رد سایر بیماری هایی که می توانند باعث علائمی مانند سوء هاضمه عملکردی شوند، کمک می کند.
- آزمایش برای وجود هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori): هلیکوباکتر پیلوری باعث مشکلات معده می شود که شامل آزمایش خون، نمونه مدفوع، تنفس یا نمونه های بافت معده می باشد.
لازم به ذکر است پزشک آزمایش معمول آندوسکوپی همراه با بیوپسی را در برخی موارد درخواست می کند. آندوسکوپی برای افراد 60 سال یا بیشتر یا کسانی که علائم خاصی دارند، مفید است. علائم این عارضه شامل موارد زیر است:
- استفراغ مداوم
- مشکلات بلع یا دیسفاژی
- درد هنگام بلع یا ادینوفاژی
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- غدد لنفاوی متورم یا وجود یک توده قابل توجه
بیشتر بخوانید: هپاتیت خودایمنی (AIH) چیست؟
درمان سوء هاضمه عملکردی
روشهای درمان سوء هاضمه عملکردی شامل موارد زیر می باشد:
دارو
داروهایی که پزشک برای سوء هاضمه توصیه کند شامل:
- آگونیست های گیرنده H2
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
- عوامل پروکینتیک، که به حرکت غذا در دستگاه گوارش کمک می کند.
- آنتی بیوتیک ها و مهارکننده های پمپ پروتون (PPIs) برای هلیکوباکتر پیلوری
تغییرات رژیم غذایی
تحقیقات نشان می دهد که برخی تغییرات رژیم غذایی ممکن است برای افراد مبتلا به FD مفید باشد، از جمله:
- اجتناب از قهوه
- اجتناب از مصرف الکل
- اجتناب از وعده های غذایی پرچرب
- خوردن وعده های غذایی کوچکتر سه بار در روز
تغییر سبک زندگی
- انجام ورزش منظم یا فعالیت بدنی کافی باعث کنترل علائم می شود.
- سیگار کشیدن ممکن است محرک علائم FD باشد، بنابراین ترک سیگار در صورت لزوم نیز میتواند کمک کننده باشد.
چه زمانی مراجعه به پزشک ضروری است؟
اگر به طور مکرر یا مداوم علائم زیر را تجربه می کنید، باید فورا به پزشک مراجعه نمایید:
- درد شدید
- سوء هاضمه
- مشکل در بلع
- استفراغ مکرر
- احساس توده در معده
- وجود خون در مدفوع یا استفراغ
- کاهش وزن بیش از حد و غیر قابل توضیح
بیشتر بخوانید: آزمایشگاه طرف قرارداد با بیمه دی
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، سوء هاضمه عملکردی (FD) به درد شکم و سایر علائم گوارشی اشاره دارد که هیچ علت قابل شناسایی ندارند. این وضعیت منجر به درد، سوزش و احساس سیری سریع هنگام غذا خوردن می شود. علت دقیق بیماری مشخص نیست اما FD به علت مشکلاتی در نحوه ارتباط مغز و روده باشد. برخی داروها، روان درمانی و اصلاحات در شیوه زندگی ممکن است به کاهش علائم FD و تاثیر آن بر کیفیت زندگی فرد کمک کند.
انجام آزمایش هلیکوباکتر در منزل
آزمایش های تشخیصی هلیکوباکتر پیلوری در آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن انجام می شود و نتایج آن در کوتاه ترین زمان ممکن گزارش می گردد.
چنانچه امکان مراجعه حضوری به آزمایشگاه را ندارید، از طریق تماس با شماره های 09128905065 و 09128905066 آزمایشگاه را به منزل خود بیاورید. جهت دریافت اطلاعات بیشتر با شماره 88798979 تماس حاصل فرمایید.
- گردآورنده: بخش علمی آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن- خانم سعیده گوهری
- تایید صحت علمی : جناب آقای دکتر شهاب سلامی
