سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال مزمن روده همراه با گرفتگی شکم و نفخ، یبوست یا اسهال است. این بیماری دوره های کوتاه مدت یا طولانی مدت متناوب دارد. IBS یک بیماری خود ایمنی نیست. تنها درصد کمی از بیماران IBS علائم و نشانه های شدید را تجربه می کنند. رژیم غذایی، سبک زندگی و مدیریت استرس می تواند به برخی افراد کمک کند تا علائم خود را مدیریت کنند.
علت سندرم روده تحریک پذیر
علت دقیق IBS مشخص نیست، اما ارتباطی با فعالیت بیش از حد بخشی یا قسمتی از روده دارد. علاوه بر این، عدم تحمل برخی غذاها، گاستروانتریت ، ممکن است باعث IBS شود. با توجه به مطالعات تحقیقاتی، عوامل زیر نیز در ایجاد IBS نقش دارند:
- انقباضات عضلانی روده: دیواره های روده با لایه هایی از ماهیچه پوشیده شده است که با عبور غذا از دستگاه گوارش منقبض می‌شوند. گاز، نفخ و اسهال ممکن است در نتیجه انقباضات عضلانی بیشتر باشد.
- سیستم عصبی: به دلیل عدم هماهنگی بین مغز و روده، بدن ممکن است به تغییرات در فرآیند گوارش بیش از حد واکنش نشان دهد و باعث درد، اسهال یا یبوست شود.
- عفونت: IBS می تواند پس از یک حمله شدید اسهال (گاستروانتریت) ایجاد شود که باکتری ها یا ویروس ها می توانند باعث ایجاد آن شوند. IBS همچنین ممکن است با رشد بیش از حد میکروارگانیسم ها در روده (رشد بیش از حد باکتری) مرتبط باشد.
- استرس در اوایل زندگی: افرادی که در معرض تجارب استرس زا هستند، به ویژه در دوران کودکی، احتمال بیشتری دارد که علائم IBS را ایجاد کنند.
- تغییرات در میکروب‌ها: طبق تحقیقات، ممکن است تغییری در باکتری‌هایی که معمولاً در روده افراد سالم یافت می‌شود، وجود داشته باشد که ممکن است منجر به ایجاد IBS شود. بر اساس تحقیقات، میکروب های IBS ممکن است با افراد سالم متفاوت باشند.
علائم سندرم روده تحریک پذیر
- درد یا ناراحتی در قسمت های مختلف شکم. ماهیت درد، کولیک یا اسپاسمودیک است که با دفع مدفوع کاهش می یابد.
- تورم (یا نفخ) مکرر شکم.
- برخی از بیماران ممکن است حملات اسهال داشته باشند، در حالی که برخی دیگر یبوست دارند.
علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سوزش سردل
- حالت تهوع
- سردرد
- خستگی
- كمر درد
- اشتهای ضعیف
تشخیص IBS
IBS معمولاً از روی علائم معمولی تشخیص داده می شود زیرا آزمایش خاصی برای تأیید تشخیص IBS وجود ندارد. آزمایش خون و آزمایش مدفوع، سایر بیماری ها را با علائم مشابه رد می کند.
تست ها شامل:
- شمارش کامل خون (CBC) برای بررسی کم خونی مرتبط با اختلالات مختلف روده.
- میزان رسوب گلبول های قرمز (ESR) یا پروتئین واکنشی P (CRP) که می تواند نشان دهد که آیا التهاب در بدن وجود دارد (که با IBS رخ نمی دهد).
- آزمایش مدفوع برای بررسی هرگونه خونریزی از روده و بررسی پروتئینی به نام کالپروتکتین مدفوع که فقط در صورت بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو وجود دارد.
- اشعه ایکس یا سی تی اسکن: این روش ها تصاویری از شکم و لگن ارائه می دهند که به تشخیص بهتر کمک می کنند.
- آندوسکوپی یا کولونوسکوپی در موارد پیچیده یا برای رد برخی شرایط انجام می شود.
- تست های عدم تحمل لاکتوز: لاکتاز آنزیمی است که به هضم قند موجود در لبنیات کمک می کند. اگر در بدن لاکتوز تولید نشود، ممکن است علائم مشابه با IBS مانند درد شکم، گاز و اسهال ایجاد شود.
درمان IBS
مکمل های فیبر: یبوست را می توان با مصرف مکملی مانند پسیلیوم با آب کنترل کرد.
داروهای ضد اسپاسم برای درد شکم: اینها ممکن است شامل آلورین سیترات، مبورین، هیوسین و روغن نعناع باشد.
ملین برای یبوست: اگر افزایش فیبر برای کاهش یک دوره دردسرساز یبوست کافی نباشد، ملین ها برای دوره های کوتاه توصیه می شوند. پزشک ممکن است ملین های بدون نسخه مانند هیدروکسید منیزیم یا پلی اتیلن گلیکول را پیشنهاد کند.
اگر اسهال یک علامت اولیه باشد، داروهای ضد اسهال، از جمله (لوپرامید) ممکن است مفید باشند. یک پیوند دهنده اسید صفراوی مانند کلستیرامین، کلستیپول یا کولسولام نیز ممکن است توسط پزشک تجویز شود. الوکسادولین تنها در صورتی که شرایط به سایر داروها پاسخ نداده باشد گزینه دیگری است.
روغن نعناع ممکن است به نفخ و باد کمک کند، معمولاً در هنگام دردهای شکمی و اسپاسم.
آمی تریپتیلین (یک ضد افسردگی سه حلقه ای) گاهی برای درمان IBS استفاده می شود. این دسته از داروها می توانند با مهار فعالیت نورون هایی که روده را کنترل می کنند، به افسردگی و کاهش درد کمک کنند.
به طور کلی، درمان خاصی برای IBS وجود ندارد، اما رژیم های درمانی مختلف، پاسخ متفاوتی در بیماران IBS دارند. بسیاری از افراد مبتلا به علائم خفیف IBS به هیچ درمانی نیاز ندارند، اما درمان اغلب می تواند علائم را کاهش دهد و کیفیت زندگی را در شرایط شدید بهبود بخشد. درمان های روانشناختی نیز می تواند برای برخی از افراد مبتلا به IBS بسیار موثر باشد. علائم و نشانه‌های خفیف را اغلب می‌توان با کاهش استرس و اعمال تنظیمات رژیم غذایی و سبک زندگی مدیریت کرد، مانند:
- مصرف یک رژیم غذایی با فیبر بالا
- نوشیدن مایعات زیاد
- ورزش منظم
- استراحت کافی
بهترین آزمایشگاه برای سندرم روده تحریک پذیر
آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن فعالیت خود را از سال 1381 آغاز نموده است.
انجام آزمایش های تخصصی و راه اندازی آزمایش های جدید از اهداف این آزمایشگاه هستند.
بسیاری از آزمایشهای مختلف از جمله آزمون بررسی سلامت جنین و برخی از آزمونهای گروه روماتولوژی برای اولین بار در ایران توسط آزمایشگاه جردن راه اندازی گردید.
قرار داد با بزرگترین آزمایشگاه اروپا به نام بیوسینتیا که در کشور آلمان قرار دارد یکی از دستاوردهای آزمایشگاه جردن در سالهای ابتدای تاسیس بود که برای اولین بار در ایران بر اساس یک قرارداد رسمی بین این دو آزمایشگاه و شرکت هوایی لوفتانزا امکان ارسال نمونه در شرایط استاندارد فراهم گردید.
تمایز آزمایشگاه جردن فقط در استفاده از تکنولوژی روز دنیا نیست، ارتباط با آزمایشگاه های معتبر دنیا و سیستم های کنترل کیفی نیز تنها وجه تمایز آزمایشگاه جردن با سایر آزمایشگاه ها محسوب نمی شود . در آزمایشگاه جردن مراجعین به عنوان یک انسان و یک زندگی مهم هستند.
برای آشنایی بیشتر با آزمایشگاه جردن به سایت www.jordanmedlab.com مراجعه فرمایید.
گردآورنده: بخش علمی آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن- خانم سعیده گوهری
تایید صحت علمی : جناب آقای دکتر شاهین مرتضی بیگی
