سپتی سمی یک عفونت جریان خون است. همچنین به عنوان مسمومیت خون شناخته می شود. سپتی سمی زمانی رخ می دهد که یک عفونت باکتریایی در جای دیگری از بدن، مانند ریه ها یا پوست، وارد جریان خون شود. این شرایط خطرناک است زیرا باکتری ها و سموم می توانند از طریق جریان خون در کل بدن پخش شوند. سپتی سمی می تواند به سرعت تبدیل به یک وضعیت تهدید کننده زندگی شود.
در صورت عدم درمان، سپتی سمی به سپسیس تبدیل می شود. سپتی سمی و سپسیس یکسان نیستند. سپسیس یکی از عوارض شدید سپتی سمی است. سپسیس باعث التهاب در سراسر بدن می شود. التهاب ناشی از سپسیس می تواند باعث لخته شدن خون و مانع رسیدن اکسیژن به اندام های حیاتی و در نتیجه منجر به نارسایی اندام شود. هنگامی که التهاب با علائم همودینامیک رخ می دهد، به آن شوک سپتیک می گویند.
انواع سپتی سمی
سپتی سمی انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- سپتی سمی اولیه: در اثر عفونت در قسمت دیگری از بدن ایجاد می شود. این عفونت به طور معمول شدید است. بسیاری از انواع باکتری ها می توانند باعث سپتی سمی شوند. اغلب نمی توان منبع دقیق بیماری را تعیین کرد.
- سپتی سمی ثانویه: شایع ترین عفونت هایی که منجر به سپتی سمی ثانویه می شوند عبارتند از:
- عفونت های دستگاه ادراری (E.coli)
- عفونت های ریه مانند پنومونی (استرپتوکوک پنومونیه)
- عفونت های کلیه
- عفونت در ناحیه شکم و لگن (N.gonorrhoeae)
- پوست (Staphylococcus)
- کیسه صفرا (E.coli، استرپتوکوک فکالیس)
این عفونت ها وارد جریان خون شده و به سرعت تکثیر می یابند و باعث ایجاد علائم فوری می شوند.
عفونت اکتسابی بیمارستانی
افرادی که برای انجام کارهای دیگری مانند جراحی در بیمارستان بستری هستند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سپتی سمی می باشند. عفونت ثانویه ممکن است در بیمارستان ایجاد شود. این عفونت‌ها اغلب خطرناک‌تر هستند، زیرا ممکن است باکتری‌ها از قبل به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم باشند. افراد ممکن است در معرض خطر ابتلا به سپتی سمی در بیمارستان باشند اگر:
- زخم یا سوختگی شدید داشته باشند.
- افراد خیلی جوان یا خیلی پیر.
- افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف که ممکن است در اثر شرایطی مانند HIV یا لوسمی یا درمان‌های پزشکی مانند شیمی‌درمانی یا تزریق استروئید ایجاد شود.
- کاتتر ادراری یا داخل وریدی داشته باشند.
بیشتر بدانید: آزمایش خون CBC برای سرطان؛ نکات مهم
علائم و نشانه های سپتی سمی
علائم سپتی سمی خیلی سریع شروع می شود. حتی در مراحل اولیه، فرد ممکن است بسیار بیمار به نظر برسد. علائم و نشانه ها ممکن است به دنبال یک آسیب، جراحی یا عفونت موضعی دیگری مانند ذات الریه ایجاد شوند. شایع ترین علائم اولیه عبارتند از:
- لرز
- تب
- تنفس بسیار سریع (تاکی کاردی)
- ضربان قلب سریع (تاکی پنه)
- راش
- سردی بدن
ممکن است با پیشرفت سپتی سمی بدون درمان مناسب، علائم شدیدتری ظاهر شوند. این علائم شامل موارد زیر است:
- سردرگمی یا ناتوانی در تفکر
- تهوع و استفراغ
- لکه های قرمزی که روی پوست ظاهر می شوند
- کاهش حجم ادرار
- جریان خون ناکافی
- شوک
تشخیص سپتی سمی
- ارزیابی علائم بیمار و گرفتن سابقه پزشکی
- معاینه فیزیکی برای بررسی فشار خون پایین یا دمای بدن
آزمایش های تشخیصی آزمایشگاهی به شرح زیر است:
- کشت ادرار
- ترشحات زخم و کشت زخم پوست
- ترشحات تنفسی (کشت خلط)
- شمارش کامل خون
- آزمایش انعقاد خون
- کشت های خون
- گازهای خون شریانی برای آگاهی از سطح اکسیژن و دی اکسید کربن
بررسی سایر علائم برای شرایطی که بیشتر همراه با سپتی سمی رخ می دهند، مانند ذات الریه، مننژیت و سلولیت.
پزشک ممکن است برای بررسی دقیق‌تر اندام‌ها و بافت‌های خاص نیاز به آزمایش‌های رادیولوژی داشته باشد، مانند:
- اشعه ایکس
- ام آر آی
- سی تی اسکن
- سونوگرافی
درمان سپتی سمی
درمان سپتی سمی تحت تاثیر شرایط افراد می باشد، مانند:
- سن
- سلامت کلی
- تحمل نسبت به داروهای خاص
آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های باکتریایی که باعث سپتی سمی می شوند استفاده می شود.
- درمان اولیه تجربی پس از کشت خون، به عنوان مثال، فلوکلوکساسیلین با جنتامایسین
- اگر باکتری خاص با کشت خون شناسایی شود، ممکن است یک آنتی بیوتیک متمرکز استفاده شود.
- استفاده از مایعات و سایر داروها به صورت داخل وریدی برای حفظ فشار خون
- داروهای ضد انعقاد برای جلوگیری از ایجاد لخته های خون
- استنشاق اکسیژن در صورت هرگونه مشکل تنفسی
عوارض سپتی سمی
سپتی سمی چندین عارضه جدی دارد. این عوارض در صورت عدم درمان یا به تعویق افتادن درمان برای مدت طولانی ممکن است بسیار خطرناک باشد.
سپسیس:
سپسیس زمانی رخ می دهد که بدن یک پاسخ ایمنی قوی به عفونت داشته باشد. سپسیس منجر به التهاب گسترده در سراسر بدن می شود. اگر باعث نارسایی اندام شود، سپسیس شدید نامیده می شود. افراد مبتلا به بیماری های مزمن بیشتر در معرض خطر سپسیس می باشند. به این دلیل که آنها سیستم ایمنی ضعیفی دارند و نمی توانند به طور مستقل با عفونت مبارزه کنند.
شوک سپتیک:
یکی از عوارض سپتی سمی افت فشار خون است. به این شرایط شوک سپتیک می گویند. سموم آزاد شده توسط باکتری در جریان خون می تواند باعث جریان خون کم عمق و در نتیجه آسیب اندام یا بافت شود. شوک سپتیک یک وضعیت اورژانسی است. افراد مبتلا به شوک سپتیک معمولاً در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان بستری می شوند.
سندرم دیسترس حاد تنفسی (ARDS):
یکی دیگر از عوارض سپتی سمی، سندرم تنفسی حاد (ARDS) است. این وضعیت تهدید کننده زندگی، مانع از رسیدن اکسیژن کافی به ریه ها و خون می شود و اغلب منجر به سطحی از آسیب دائمی به ریه می شود. همچنین می تواند به مغز آسیب برساند و منجر به مشکلات حافظه شود.
بیشتر بدانید: آزمایش الکترولیت خون؛ راهنمای جامع
پیشگیری از سپتی سمی
تشخیص زودهنگام در درمان سپتی سمی با آنتی بیوتیک، بسیار موثر می باشد. اگر چه با درمان هم این امکان وجود دارد که برای افراد دارای شرایط خاص، آسیب دائمی به اندام ها وارد شود. روش های پیشگیری از این بیماری عبارتند از:
- اجتناب از سیگار کشیدن
- داشتن یک رژیم غذایی سالم
- ورزش منظم
- رعایت بهداشت
- دوری از افراد بیمار
- تقویت سیستم ایمنی
- تشخیص و درمان به موقع عفونت در هر نقطه از بدن
درباره آزمایشگاه جردن
آزمایشگاه جردن از سال 1381 شروع به فعالیت نموده است. انجام آزمایش های تخصصی و راه اندازی آزمایش های جدید از اهداف این آزمایشگاه می باشند.
بسیاری از آزمایش های مختلف از جمله آزمون بررسی سلامت جنین و برخی از آزمون های گروه روماتولوژی برای اولین بار در ایران توسط آزمایشگاه جردن راه اندازی گردید.
آزمایشگاه جردن جهت رفاه حال مراجعین امکان اعزام نمونه گیر به محل را نیز فراهم آورده است. جهت هماهنگی با شماره های 09128905065 و 09128905066 تماس حاصل فرمایید.
