دلایل مثبت شدن آزمایش مواد مخدر موضوعی است که در سال های اخیر توجه بسیاری از افراد به ویژه در حوزه های پزشکی، شغلی و قضایی را به خود جلب کرده است. گاهی مشاهده می شود که نتیجه تست اعتیاد یک فرد مثبت اعلام می شود، در حالی که او ادعا می کند هیچ گونه مصرفی نداشته است. این مسئله باعث بروز نگرانی، بی اعتمادی و حتی مشکلات اجتماعی یا شغلی می شود. اما آیا همیشه مثبت شدن آزمایش مواد مخدر به معنای مصرف واقعی مواد است؟ در ادامه به بررسی مهمترین دلایل مثبت شدن آزمایش مواد مخدر از جمله تاثیر داروها، خوراکی ها، خطاهای فنی در انجام تست و شرایط فیزیولوژیک بدن خواهیم پرداخت پس با ما همراه باشید.
معرفی آزمایش های مواد مخدر و مفهوم نام های اختصاری
در گزارش‌های آزمایشگاهی، نتایج تست های مواد مخدر با نام های اختصاری نمایش داده می شوند که هرکدام مربوط به نوع خاصی از ماده هستند:
اختصاری نمایش داده می‌شوند که هرکدام مربوط به نوع خاصی از ماده هستند:
| نام اختصاری آزمایش | ماده مورد بررسی | توضیح |
| BZO | بنزودیازپین ها | داروهای آرام بخش مانند دیازپام، آلپرازولام، کلونازپام |
| COC | کوکائین | محرک قوی سیستم عصبی مرکزی |
| THC | تتراهیدروکانابینول (ماری‌جوانا / حشیش) | ماده فعال گیاه کانابیس |
| AMP | آمفتامین | ماده محرک، گاهی در داروهای لاغری یا درمان ADHD |
| BUP | بوپرنورفین | داروی ترک اعتیاد و ضد درد |
| MTD | متادون | داروی جایگزین برای درمان وابستگی به مواد مخدر |
| MET | مت‌آمفتامین | شیشه یا کریستال، محرک بسیار قوی |
| MOP | مورفین و مشتقات تریاک | شامل تریاک، هروئین، کدئین |
| TRA | ترامادول | مسکن شبه‌افیونی پرمصرف |
| TCA | داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای | شامل آمی تریپتیلین، نورتریپتیلین، ایمی پرامین |
چرا ممکن است آزمایش مواد مخدر مثبت شود؟
نتیجه مثبت در آزمایش به معنی وجود متابولیت های مواد در بدن است. با این حال، عواملی وجود دارند که باعث نتیجه مثبت کاذب (False Positive) می شوند؛ یعنی نتیجه در حالی مثبت گزارش می شود که فرد مصرف کننده واقعی نیست.
مصرف داروهای مجاز
برخی داروهای بدون نسخه یا داروهای تجویزی با مواد مخدر شباهت شیمیایی دارند و موجب مثبت شدن یکی از تست ها می شوند:
- BUP/MTD: مصرف داروهای ترک اعتیاد ممکن است باعث مثبت شدن طبیعی تست شود.
- TRA ترامادول: به دلیل شباهت متابولیت ها ممکن است با مورفین (MOP) تداخل داشته باشد.
- THC : داروهای ضد درد حاوی ایبوپروفن یا ناپروکسن گاهی موجب نتیجه مثبت اشتباه می شوند.
- BZO بنزودیازپین: داروهای ضد اضطراب مانند آلپرازولام، کلونازپام و دیازپام نتیجه را مثبت می کنند.
- COC کوکائین: برخی داروهای بی حسی موضعی دندانی حاوی کوکائین مصنوعی یا ترکیبات مشابه ممکن است باعث مثبت شدن آزمایش مخدر شوند.
- AMP/MET آمفتامین و مت آمفتامین: داروهای سرماخوردگی (سودوافدرین و فنیل‌افرین) و برخی داروهای ADHD موجب نتیجه مثبت می شوند.
بیشتر بخوانید: تاثیرات مصرف الکل در نتایج آزمایش
مواد غذایی و مکمل های طبیعی
برخی مواد غذایی نیز حاوی ترکیباتی هستند که آزمایش را مثبت می کنند:
- مکمل های چربی سوز ناشناخته: در بازار آزاد گاهی حاوی DMAA یا مواد محرک غیرمجاز هستند.
- دانه خشخاش (Poppy seed): حاوی مقادیر کمی مورفین طبیعی است و تست MOP را مثبت می کند.
- چای کوکا، انرژی زاها و مکمل های بدنسازی: ممکن است ترکیبات شبه آمفتامین داشته باشند و تست های AMP یا MET را مثبت کنند.
ضرورت انجام تست تاییدی (Confirmatory Test)
بهتر است بدانید در صورت مشاهده نتیجه مثبت غیرمنتظره باید آزمایش تأییدی GC/MS یا LC/MS انجام شود. این تست ها دقت بسیار بالایی دارند و بین ترکیبات مشابه تفاوت قائل می شوند. به عنوان مثال، GC/MS مشخص می کند که آیا متابولیت مورفین از مصرف داروهای مجاز مانند کدئین حاصل شده یا از مواد غیرقانونی مانند هروئین.
بیشتر بخوانید: مواد غذایی سالم برای قلب
چگونه از مثبت شدن کاذب پیشگیری کنیم؟
نتایج مثبت کاذب در آزمایش های مواد مخدر می توانند برای افراد دردسرساز باشند و حتی بر موقعیت های شغلی و اجتماعی تاثیر منفی بگذارند. بسیاری از این نتایج به دلیل مصرف برخی داروها، مواد غذایی یا رعایت نکردن نکات قبل از آزمایش ایجاد می شوند. اما با آگاهی از عوامل موثر و رعایت چند نکته ساده میتوان احتمال بروز چنین خطاهایی را به حداقل رساند. در ادامه به توصیه هایی می پردازیم که به پیشگیری از نتایج مثبت کاذب کمک می کنند.
- انجام تست در مرکز معتبر
- پرهیز از مصرف دانه خشخاش و مواد مشابه چند روز قبل از آزمایش
- اطلاع رسانی دقیق به آزمایشگاه در مورد داروها و مکمل های مصرفی
- در صورت مثبت شدن غیرمنتظره، درخواست آزمایش تأییدی GC/MS
انجام آزمایش مواد مخدر در آزمایشگاه جردن
در آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن، آزمایش مواد مخدر بر روی نمونه خون و ادرار به روش های مختلف قابل انجام است. در صورت بروز نتیجه مشکوک، آزمایشگاه امکان انجام تست های تاییدی GC/MS را نیز فراهم کرده است تا نتیجه‌ی نهایی با بالاترین دقت ممکن گزارش شود. همچنین کارشناسان ما آماده ارائه مشاوره تخصصی در تفسیر نتایج آزمایش مواد مخدر هستند.
بیشتر بخوانید: کاربرد NGS در تشخیص اختلالات نادر ژنتیکی
اطلاعات تماس و مشاوره تخصصی آزمایشگاه جردن
- آدرس: بالاتر از چهارراه جهان کودک، بلوار آفریقا، قبل از پل میرداماد، خیابان عمدی، پلاک ۹
- تلفن : 02188798979
- ساعات کاری: شنبه تا چهارشنبه 6:30 الی 20، پنج شنبه ها 6:30 الی 18، تعطیلات رسمی 7 الی 15
- مشاوره ژنتیک : 09128905067
- نمونه‌گیری در منزل: 09128905065 – 09128905066
- وب سایت : www.jordanmedlab.com
- اینستاگرام : @jordan.laboratory
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، مثبت شدن آزمایش مواد مخدر همیشه به معنای مصرف واقعی مواد نیست و باید با دقت و آگاهی مورد تفسیر قرار گیرد. عوامل متعددی مانند مصرف برخی داروها، مواد غذایی خاص، شرایط جسمی فرد یا حتی خطاهای فنی در فرآیند آزمایش باعث بروز نتیجه مثبت کاذب می شوند. بنابراین قبل از هرگونه قضاوت یا تصمیم گیری، لازم است بررسی های دقیق تری انجام شود و در صورت نیاز، آزمایش های تاییدی تخصصی صورت گیرد.
- گردآورنده: بخش علمی آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن- خانم غزال گلابچی فرد
