تفاوت آزمایش PTH و iPTH یکی از موضوعات مهم در بررسی سلامت غدد پاراتیروئید و تعادل کلسیم در بدن است. آزمایش PTH (هورمون پاراتیروئید) برای اندازه‌گیری سطح کلی این هورمون در خون استفاده می‌شود، در حالی که آزمایش iPTH (PTH اینتکت) به‌طور خاص سطح فرم فعال و دست‌نخورده این هورمون را می‌سنجد.
این تفاوت اهمیت بالایی در تشخیص بیماری‌های مرتبط با پاراتیروئید مانند هایپرپاراتیروئیدیسم یا اختلالات کلسیم دارد، چرا که فرم فعال هورمون تأثیر مستقیمی بر عملکرد فیزیولوژیک بدن دارد و دقت بالاتری در تشخیص مشکلات ارائه می‌دهد.
تفاوت آزمایش PTH و iPTH چیست؟
PTH هورمونی است که توسط غده پاراتیروئید تولید می شود. iPTH مخفف هورمون پاراتیروئید دست نخورده و شکل فعال PTH است که در آزمایشات خون اندازه گیری می شود. عملکرد اصلی PTH تنظیم سطح کلسیم در خون است و این کار را با افزایش جذب کلسیم از غذا در روده کوچک، کاهش دفع کلسیم در ادرار و افزایش آزادسازی کلسیم از استخوان انجام می دهد. iPTH رایج ترین آزمایشی است که برای اندازه گیری سطح PTH استفاده می شود.
هورمون پاراتیروئید (PTH)
هورمون پاراتیروئید (PTH) توسط غدد پاراتیروئید تولید می‌شود.
غدد پاراتیروئید شامل چهار غده کوچک می باشند که در نزدیکی غده تیروئید در گردن قرار دارند. PTH نقش مهمی در تنظیم سطح کلسیم و فسفر در خون دارد. همچنین جذب مجدد فسفات توسط کلیه ها را کاهش می دهد و به تنظیم فعالیت ویتامین D که برای جذب کلسیم از غذا مهم است، کمک می کند. سطوح غیر طبیعی PTH می تواند منجر به شرایط مختلفی مانند هایپرپاراتیروئیدیسم شود که با سطوح بالای PTH و کلسیم در خون مرتبط است و کم کاری پاراتیروئید که با سطوح پایین PTH و کلسیم در خون مشخص می شود.
هورمون پاراتیروئید دست نخورده (iPTH)
هورمون پاراتیروئید دست نخورده (iPTH) شکل فعال PTH (هورمون پاراتیروئید) است و در آزمایش خون اندازه گیری می شود. همچنین به عنوان “PTH کل” نیز شناخته می شود تا از سایر اشکال PTH که از نظر بیولوژیکی فعال نیستند، متمایز شود. اندازه گیری iPTH برای ارزیابی عملکرد غدد پاراتیروئید که نقش مهمی در تنظیم سطح کلسیم در خون دارند، بسیار مهم است.
افزایش سطح iPTH می تواند نشان دهنده هایپرپاراتیروئیدیسم باشد، وضعیتی که در آن غدد پاراتیروئید بیش از حد PTH تولید می کنند که می تواند منجر به سطوح بالای کلسیم در خون شود. سطح پایین iPTH می تواند نشان دهنده کم کاری پاراتیروئید باشد، وضعیتی که در آن غدد پاراتیروئید به اندازه کافی PTH تولید نمی کنند، که می تواند منجر به سطوح پایین کلسیم در خون شود.
نکات مهم در تفاوت های PTH و iPTH
1. PTH (هورمون پاراتیروئید) هورمونی است که توسط غدد پاراتیروئید تولید می شود، در حالی که iPTH (هورمون پاراتیروئید دست نخورده) شکل فعال PTH است که در آزمایش خون اندازه گیری می شود.
2. PTH سطح کلسیم و فسفر خون را تنظیم می کند، در حالی که iPTH برای ارزیابی عملکرد غدد پاراتیروئید استفاده می شود.
3. PTH با افزایش جذب کلسیم از غذا در روده کوچک، کاهش دفع کلسیم در ادرار و افزایش آزادسازی کلسیم از استخوان عمل می کند. iPTH نشانگر فعالیت PTH است.
4. افزایش سطح PTH می تواند نشان دهنده هایپرپاراتیروئیدیسم باشد و سطوح بالا در iPTH هم به طور مشابه می تواند نشان دهنده همین موضوع باشد.
5. سطوح پایین PTH و iPTH نشان دهنده کم کاری پاراتیروئید می باشد.
6. اندازه گیری PTH به اندازه iPTH خاص نیست، زیرا PTH می تواند به اشکال مختلف وجود داشته باشد، در حالی که iPTH فقط به شکل فعال PTH اشاره دارد.
نتیجه گیری
در نتیجه، هورمون پاراتیروئید (PTH) و هورمون پاراتیروئید دست نخورده (iPTH) با یکدیگر مرتبط هستند اما نقش های متفاوتی در بدن دارند. PTH هورمونی است که توسط غدد پاراتیروئید تولید می شود و نقش مهمی در تنظیم سطح کلسیم و فسفر در خون دارد. از سوی دیگر، iPTH شکل فعال PTH است که در آزمایش‌های خون برای ارزیابی عملکرد غدد پاراتیروئید اندازه‌گیری می‌شود.
افزایش سطح PTH یا iPTH می تواند نشان دهنده هایپرپاراتیروئیدیسم باشد، وضعیتی که در آن غدد پاراتیروئید، بیش از حد PTH تولید می کنند، در حالی که سطوح پایین PTH یا iPTH می تواند نشان دهنده کم کاری پاراتیروئید باشد، وضعیتی که در آن غدد پاراتیروئید PTH کافی تولید نمی کنند. اندازه گیری iPTH خاص تر از اندازه گیری PTH است، زیرا فقط شکل فعال PTH را اندازه گیری می کند.
انجام آزمایش PTH و IPTH در آزمایشگاه جردن
هر دو آزمایش PTH و IPTH در آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن قابل انجام هستند. جهت هماهنگی اعزام نمونه گیر به محل با شماره های 09128905065 و 09128905066 تماس حاصل فرمایید.
سوالات متداول تفاوت بین PTH و iPTH
PTH هورمونی است که توسط غدد پاراتیروئید تولید می‌شود و سطح کلسیم و فسفر خون را تنظیم می‌کند، در حالی که iPTH شکل فعال PTH است که در آزمایش‌های خون برای ارزیابی عملکرد غدد پاراتیروئید اندازه‌گیری می‌شود.
افزایش سطح PTH می تواند نشان دهنده هایپرپاراتیروئیدیسم باشد، وضعیتی که در آن غدد پاراتیروئید بیش از حد PTH تولید می کنند. این وضعیت می تواند منجر به سطوح بالای کلسیم در خون و باعث ایجاد علائمی مانند درد استخوان، خستگی و سنگ کلیه شود.
سطح پایین PTH می تواند نشان دهنده هیپوپاراتیروئیدیسم باشد، وضعیتی که در آن غدد پاراتیروئید PTH کافی تولید نمی کنند. این می تواند منجر به سطوح پایین کلسیم در خون و باعث علائم مختلفی مانند گرفتگی عضلات، سوزن سوزن شدن انگشتان دست و پا و تشنج شود.
PTH معمولاً از طریق آزمایش خون اندازه گیری می شود. متداول‌ترین آزمایش برای اندازه‌گیری سطح PTH، آزمایش هورمون پاراتیروئید دست نخورده (iPTH) است.
نتایج آزمایش‌های PTH و iPTH معمولاً مشابه هستند، اما iPTH یک آزمایش خاص‌تر در نظر گرفته می‌شود زیرا فقط شکل فعال PTH را اندازه‌گیری می‌کند.
خیر، قبل از انجام آزمایش PTH یا iPTH ناشتا بودن لازم نیست.
تعداد دفعات انجام آزمایش PTH یا iPTH به وضعیت سلامتی فرد بستگی دارد و توسط پزشک تعیین می شود.
- گردآورنده: بخش علمی آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن- خانم سعیده گوهری
- تایید صحت علمی : جناب آقای دکتر شاهین مرتضی بیگی
