آزمایش گروه خون و همه چیز درباره آن

در آزمایش گروه خون، هدف بررسی و تعیین گروه خون افراد به روش‌های مختلف است. این تست‌ از نظر پزشکی و بالینی بسیار اهمیت دارند و در جهت تعیین گروه خون افراد در وضعیت‌هایی مانند نیاز به خون، ازدواج، انتقال اعضا و جراحی‌های مختلف استفاده می‌شود.

گروه‌های خونی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های بیولوژیکی افراد است که بر اساس وجود یا عدم وجود آنتی‌ژن‌ها در سطح سلول‌های قرمز خون تعیین می‌شود. تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا به بررسی هر آنچه باید درباره آزمایش گروه خون بدانید، صحبت کنیم.

تست گروه بندی ABO و نوع RH در آزمایش گروه خون چیست؟

سیستم ABO مهمترین سیستم گروه خونی در پزشکی انتقال خون است. گروه بندی ABO آزمایشی است که برای تعیین گروه خونی افراد انجام می شود. نشانگرها (کربوهیدرات ها یا پروتئین های خاص) یا آنتی ژن های روی سطح گلبول های قرمز برای شناسایی گروه های خونی استفاده می شوند.

آنتی ژن های A و B دو آنتی ژن اصلی یا شناسه سطحی روی گلبول های قرمز انسانی هستند. Rh از دیگر آنتی ژن های سطحی مهم است. اگر پروتئین Rh روی گلبول های قرمز وجود داشته باشد، گروه خونی Rh+ (مثبت) است. در غیر این صورت، گروه خونی Rh- (منفی) می باشد. آزمایش گروه خونی با تشخیص وجود یا عدم وجود این آنتی ژن ها، گروه خونی ABO و گروه خونی Rh فرد را تعیین می کند.

بیشتر بخوانید: آزمایش vdrl

در آزمایش گروه خون چه گروه های خونی وجود دارند؟

به طور کلی، خون از اجزای ضروری یکسانی تشکیل شده است. به طور دقیق، هشت گروه خونی مختلف وجود دارد و گروه خونی افراد بسته به این دارد که چه گروهی را از والدین به ارث برده اند.

یک فرد سالم به طور متوسط حدود 4-6 لیتر خون در بدن دارد. خون از سلول هایی تشکیل شده است که در مایعی به نام پلاسما معلق هستند. این سلول ها عبارتند از:

• RBC (گلبول های قرمز خون) که اکسیژن را به بافت های مختلف بدن منتقل می کنند و دی اکسید کربن را از بین می برند.
• WBC (گلبول های سفید خون) مواد مضر یا مهاجمان را از بین می برند و با عفونت مبارزه می کنند.
• پلاکت ها که به لخته شدن خون کمک می کنند.

همانطور که قبلاً گفته شد، آنتی ژن ها در سطح گلبول های قرمز وجود دارند، در حالی که آنتی بادی ها را می توان در پلاسما یافت. بنابراین، گروه خونی افراد به ترکیب آنتی ژن ها و آنتی بادی ها بستگی دارد.

بر اساس سیستم گروه بندی خون ABO، به چهار دسته تقسیم می شود:

• نوع A (آنتی ژن A)
• نوع B (آنتی ژن B)
• نوع AB (آنتی ژن های  A و B)
• نوع O (آنتی ژن A و B هر دو وجود ندارند)

روش دیگر برای توصیف سازگاری خون به شرح زیر است:

O: افراد با گروه خونی O، می توانند به هر کسی خون اهدا کنند زیرا خون آنها آنتی ژن ندارد. با این حال،آنها  فقط می توانند خون را از افراد دارای گروه خون نوع O دریافت کنند.

A: افراد با گروه خون نوع A، می توانند به افراد گروه A و AB خون اهدا کنند. با این حال، آنها می توانند خون را فقط از افراد نوع A و O دریافت کنند.

B: به طور مشابه، گروه خون نوع B، می توانند به سایر افراد B و AB خون بدهند. اما باز هم، افراد گروه B فقط می توانند از افراد دارای گروه B و نوع O خون دریافت کنند.

AB: افراد با گروه خون AB، می توانند فقط به سایر افراد AB خون اهدا کنند اما از هر نوع گروه می توانند خون دریافت کنند. بنابراین، گروه خون AB یک گیرنده جهانی در نظر گرفته می شود.

Rh مثبت: افراد با گروه خونی Rh مثبت، آنتی ژن های Rh در سطح گلبول های قرمز آنها وجود دارد. آنها می توانند خون Rh مثبت یا Rh منفی دریافت کنند.

Rh منفی: افراد با گروه خون Rh منفی، حاوی آنتی ژن Rh نمی باشند. بنابراین، می توانند خونی را دریافت کنند که Rh منفی باشد.

سیستم های گروه بندی ABO و Rh با هم گروه خونی کامل را تایید می کنند. در حالی که نوع O منفی مدت‌ها به عنوان یک اهداکننده جهانی در نظر گرفته می‌شود، تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که آنتی‌بادی‌های مختلف گاهی اوقات واکنش‌های شدیدی را در حین انتقال خون ایجاد می‌کنند.

بیشتر بخوانید: آزمایش چربی خون

آزمایش گروه خونی برای چه استفاده می شود؟

به افراد توصیه می شود قبل از تزریق خون، آزمایش گروه خونی را انجام دهند. این یک راه سریع و ساده برای اطمینان از دریافت گروه خونی سازگار است. اگر خون ناسازگار به اشتباه به فردی تزریق شود، باعث جمع شدن یا آگلوتیناسیون خون می شود که می تواند کشنده باشد.

آزمایش گروه خونی همراه با سایر آزمایش‌ها مانند غربالگری آنتی‌بادی RBC برای تعیین نوع خون یا اجزای خونی که فرد می‌تواند با خیال راحت دریافت کند، استفاده می‌شود. اگر یک واحد خون حامل آنتی ژن ABO که گیرنده خون، آنتی بادی بر ضد آن دارد به فرد گیرنده تزریق شود، یک واکنش انتقال خون بالقوه مرگبار ممکن است رخ دهد.

به عنوان مثال، افراد دارای گروه خونی O، آنتی بادی های ضد A و B در خون دارند. اگر این فرد یک واحد خون از گروه A، B یا AB دریافت کند، آنتی بادی های موجود در خون گیرنده با گلبول های قرمز خون واکنش داده و آنها را از بین می برد و شاید عوارض جدی ایجاد کند. به همین ترتیب، اگر به یک فرد Rh منفی، خون Rh مثبت تزریق شود، احتمالاً در فرد گیرنده، آنتی بادی علیه خون Rh مثبت ایجاد می شود.

یکی دیگر از شرایطی که تعیین گروه خونی ضروری است بارداری می باشد. به عنوان مثال، اگر مادر Rh منفی باشد اما پدر Rh مثبت باشد، کودک احتمالا Rh مثبت خواهد بود. در نتیجه ممکن است آنتی بادی علیه آنتی ژن Rh در بدن مادر ایجاد شود. آنتی بادی ها ممکن است به جفت نفوذ کنند و باعث از بین رفتن گلبول های قرمز خون کودک شوند و در نتیجه بیماری همولیتیک جنین و نوزاد (HDFN) ایجاد شود. به مادری که دارای Rh منفی است، در دوران بارداری و اگر نوزاد Rh مثبت باشد، مجدداً پس از زایمان، گلوبولین ایمنی Rh تزریق می شود. گلوبولین ایمنی Rh به آنتی ژن Rh جنین می چسبد و از تولید آنتی بادی علیه آن توسط مادر جلوگیری می کند.

در یک مرکز جمع آوری، از این آزمایش برای تعیین گروه خونی اهداکنندگان بالقوه خون نیز استفاده می شود. واحدهای خون اهداکننده دارای گروه خونی هستند و به دقت برچسب گذاری می شوند تا برای بیمارانی که نیاز به یک گروه ABO خاص و نوع Rh دارند استفاده شود.

به عنوان بخشی از کار برای جراحی پیوند، این آزمایش ممکن است برای تعیین گروه خونی اهداکنندگان احتمالی و گیرندگان اندام‌ها، بافت‌ها یا مغز استخوان مورد استفاده قرار گیرد. گروه خونی ABO همراه با آزمایش HLA برای شناسایی و تطبیق اهداکننده عضو و بافت با گیرنده با ژن ها و آنتی ژن های HLA مشابه یا کافی استفاده می شود.

چه زمانی انجام آزمایش گروه خون نیاز است؟

گروه بندی ABO و آزمایش نوع RH مورد نیاز است:

در بارداری: همانطور که در بالا توضیح داده شد، این آزمایش تضمین می کند که خون مادر و نوزاد با هم سازگار است.

افرادی که نیاز به انتقال خون یا پیوند عضو دارند، این آزمایش اطمینان حاصل می کند که خون اهدا کننده با خون گیرنده سازگار است.

افرادی که می خواهند خون اهدا کنند، ابتدا پزشک می خواهد گروه خونی فرد را تایید کند.

گاهی اوقات نوزادان تازه متولد شده نیز برای بررسی بیماری ها و شرایط خاص نیاز به تعیین گروه خونی دارند.

شرایط زیر ممکن است نیاز به تزریق خون داشته باشد:

• کم خونی شدید و همچنین شرایط ایجاد کننده کم خونی مانند بیماری سلول داسی شکل و تالاسمی
• تروما یا جراحت
• از دست دادن خون بیش از حد
• خونریزی حین یا بعد از عمل
• شیمی درمانی و سرطان
• هموفیلی و سایر اختلالات خونریزی

چه نوع نمونه ای برای آزمایش گروه خون مورد نیاز است؟

برای تعیین گروه خونی نیازی به آمادگی خاصی نمی باشد. نمونه خون فرد با چندین نمونه پلاسما که حامل آنتی بادی های مختلف است ترکیب می شود.

روش جمع آوری نمونه می تواند در آزمایشگاه یا منزل افراد، انجام شود.

نتایج آزمایش گروه خونی به چه معنا است؟

برای تشخیص نوع گروه خونی، یک تکنسین آزمایشگاه نمونه خون را با آنتی بادی هایی که به گروه های خون A و B حمله می کنند ترکیب می کند تا نحوه پاسخ آن را بررسی کند.

پس از آن، نمونه خون با یک سرم ضد Rh مخلوط می شود. اگر گلبول های خون به دلیل سرم ضد Rh به هم جمع و متصل شوند، نشان می دهد که خون Rh مثبت است.

کلام آخر

آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن، آزمایش گروه خون را انجام می دهد و نتیجه آن ظرف یک روز کاری گزارش می گردد. برای انجام آزمایش گروه خونی و سایر آزمایش ها الزامی به مراجعه حضوری به آزمایشگاه نیست. شما می توانید آزمایش خود را در محل کار و یا منزل انجام دهید .

برای هماهنگی اعزام نمونه گیر به محل با شماره 09128905065 و 09128905066 تماس حاصل فرمایید.