پپتید C یک پروتئین حیاتی است که همراه با انسولین در لوزالمعده تولید می شود. آزمایش پپتید C اغلب برای اندازه گیری سطح پپتید C در بدن استفاده می شود و به تعیین میزان انسولین بدن یا مناسب بودن آن برای عملکردهای خاص کمک می کند. آزمایش پپتید C حین ارزیابی تولید انسولین در بدن، به تعیین علت پایین بودن گلوکز خون کمک می کند و اغلب برای افراد دیابتی یا مشکوک به مقاومت به انسولین تجویز می شود. این آزمایش برای افتراق بین دیابت نوع 1 و نوع 2 و تشخیص برخی شرایط مرتبط با مقاومت به انسولین در بدن استفاده می شود.
هدف از آزمایش پپتید C
- به یافتن علت هیپوگلیسمی کمک می کند: آزمایش پپتید C به ارزیابی علت هیپوگلیسمی مکرر در افراد بدون دیابت کمک می کند. انجام آزمایش نشان می دهد آیا انسولین بیش از حد، در وضعیت فرد نقش دارد یا خیر.
- کمک به مدیریت درمان بیماران دیابتی: آزمایش پپتید C به پزشکان کمک می‌کند تا میزان انسولین بدن را ارزیابی کنند و نتایج آزمایش، همراه با سایر ارزیابی‌های بالینی، به آن ها در تصمیم‌گیری در مورد درمان کمک می‌کند.
- طبقه بندی بین دیابت نوع 1 و نوع 2: اگر تشخیص نوع دیابت نامشخص باشد، آزمایش پپتید C به تعیین نوع دیابت کمک می کند و بر تصمیمات درمانی تأثیر می گذارد.
- تشخیص عود و نظارت بر درمان انسولینوم: علاوه بر این، آزمایش خون پپتید C به تشخیص انسولینوما، نظارت بر پاسخ درمانی و بررسی عود بیماری در افرادی که قبلاً درمان شده اند کمک می کند.
چه زمانی انجام آزمایش پپتید C نیاز است؟
اگر فردی دارای علائم یا شرایط پزشکی باشد که حاکی از تولید بالقوه انسولین یا مشکلات متابولیسم گلوکز است، پزشک ممکن است آزمایش پپتید C را پیشنهاد دهد. برخی از دلایلی که ممکن است نیاز به آزمایش خون پپتید C را تحریک کند شامل موارد زیر است:
- داشتن علائم دیابت: افرادی که علائم دیابت را نشان می دهند، مانند افزایش تشنگی، تکرر ادرار، خستگی طولانی مدت، کاهش وزن ناخواسته یا تاری دید ممکن است برای طبقه بندی نوع دیابت و بررسی میزان تولید انسولین به آزمایش پپتید C نیاز داشته باشند.
- دیابت بارداری: ارزیابی تولید انسولین در زنان باردار نیز ضروری است زیرا ترشح نامنظم انسولین خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می دهد و منجر به افزایش سطح قند خون می شود.
- مشکوک به انسولینوما: اگر پزشک مشکوک به علائمی باشد که نشان دهنده انسولینوم است، ممکن است انجام آزمایش پپتید C را برای تایید تشخیص تجویز کند.
- هیپوگلیسمی غیرقابل توضیح: به افرادی که اغلب بدون دلیل مشخص از سطح قند خون پایین شکایت دارند، ممکن است توصیه شود که آزمایش پپتید C را انجام دهند تا تأیید شود که آیا علائم مربوط به تولید بیش از حد انسولین است یا خیر.
- نظارت بر عملکرد پانکراس: این آزمایش ممکن است برای افرادی که تحت عمل جراحی پانکراس قرار گرفته اند نیز برای ارزیابی عملکرد پانکراس و توانایی تولید انسولین پیشنهاد شود.
چه آمادگی هایی برای آزمایش پپتید C لازم است؟
- ناشتا بودن: حداقل 8 تا 10 ساعت ناشتا بودن قبل از انجام آزمایش نیاز است.
- داروها: در صورت استفاده از هر نوع دارو قبل از انجام آزمایش باید با پزشک در میان گذاشته شود تا از اختلاف در نتایج جلوگیری شود.
- فعالیت بدنی: قبل از آزمایش از انجام ورزش شدید خودداری شود زیرا می تواند به طور موقت بر سطح گلوکز خون یا پپتید C تأثیر بگذارد و منجر به عدم دقت در نتایج آزمایش شود.
- عدم مصرف الکل و سیگار کشیدن: اجتناب از مصرف الکل، کافئین یا سیگار برای جلوگیری از اشتباه در نتایج آزمایش ضروری است.
روش انجام آزمایش پپتید C بسته به انتخاب نمونه مورد نیاز برای آزمایش متفاوت است. ممکن است با نمونه گرفتن خون از افراد یا به صورت آزمایش ادرار انجام شود.
محدوده نرمال پپتید C
سطح پپتید C معمولاً بر اساس سطح قند خون است. مقادیر نرمال تست پپتید C بین 0.5 تا 2.0 نانوگرم در میلی لیتر است. با این حال، مقادیر ممکن است از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر به دلیل عوامل خاصی متفاوت باشد و پزشک ممکن است نتایج را با در نظر گرفتن سایر عوامل مانند سن، وضعیت سلامت فعلی، علائم، سابقه پزشکی و سایر ارزیابی‌های بالینی تفسیر کند. بسته به عوامل فردی، ممکن است از افراد آزمایش های اضافی نیز خواسته شود که تشخیص دقیق را تضمین می کند.
نتیجه آزمایش پپتید C به چه معناست؟
- سطوح بالای پپتید C : سطوح بالای پپتید C معمولاً نشانه‌ای از این است که بدن انسولین زیادی تولید می‌کند که باید به مرور زمان مدیریت شود. سطوح بالا پپتید C نشان می دهد:
- تومور پانکراس (انسولینوما)
- مقاومت به انسولین
- سندرم کوشینگ
- دیابت نوع 2
- نارسایی کلیه
- هیپوکالمی
- سطوح پایین پپتید C : سطوح پایین پپتید C نشان می دهد که پانکراس انسولین کمی تولید می کند یا اصلا انسولین تولید نمی کند.
به طور کلی سطوح پایین پپتیدC نشان می دهد:
- بیماری کبد
- بیماری آدیسون
- عفونت شدید
- دیابت نوع 1
نکاتی برای متعادل کردن سطح پپتید C
- مدیریت سطح قند خون مهم ترین مرحله ای است که به افراد کمک می کند تا سطح پپتید C را متعادل کنند.
- محدود کردن کربوهیدرات های تصفیه شده و غذاهای شیرین
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل برای تثبیت سطح قند خون و حفظ سطح پپتید C
- داشتن خواب مناسب، استراحت کافی و مدیریت استرس
- علاوه بر مراقبت از انتخاب های غذایی، توجه به اندازه سهم هر وعده غذایی نیز برای متعادل کردن سطح قند خون و پپتید C مهم است.
- انجام ورزش به طور قابل توجهی سطح قند خون و پپتید C را متعادل نگه می دارد.
- افرادی که داروهای تجویز شده را دریافت می کنند باید آن ها را طبق دستور مصرف کنند. نادیده گرفتن هر دوز می تواند بر سطح قند خون تأثیر بگذارد و سطح پپتید C را مختل کند.
انجام آزمایش C.Peptide توسط آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک
آزمایش C.Peptide توسط آزمایشگاه جردن قابل انجام می باشد و نتیجه آن ظرف دو روز کاری گزارش می گردد.
شما می توانید بدون مراجعه به آزمایشگاه، آزمایش خود را در منزل و یا محل کار انجام دهید.
جهت هماهنگی اعزام نمونه گیر به آزمایشگاه با شماره های 09128905065 و 09128905066 تماس حاصل فرمایید.
گردآورنده: بخش علمی آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن- خانم سعیده گوهری تایید صحت علمی : جناب آقای دکتر شاهین مرتضی بیگی
