تست پروکلسی تونین یکی از آزمایش های مهم و کاربردی در ارزیابی عفونت های باکتریایی و تشخیص افتراقی میان عفونت های باکتریایی و ویروسی است. این تست بر پایه اندازه گیری سطح پروکلسی تونین، پیش ماده هورمون کلسی تونین در خون انجام می شود؛ ماده ای که در شرایط طبیعی مقدار بسیار کمی از آن در بدن وجود دارد اما در حضور التهاب شدید یا عفونت باکتریایی سیستمیک به طور قابل توجهی افزایش می یابد. حال در ادامه این مطلب به تعریف و مکانیسم تولید پروکلسی تونین در بدن می پردازیم پس با ما همراه باشید.
هدف از آزمایش خون پروکلسی تونین (PCT) چیست؟
هدف اصلی آزمایش PCT شناسایی شرایط ویروسی، باکتریایی و بیماری سپسیس است. آزمایش خون PCT در تشخیص افراد مبتلا به سپسیس نقش دارد. PCT در پاسخ به عفونت های باکتریایی افزایش می یابد و علت التهاب را شناسایی می کند. این تست به تشخیص باکتری ها از عوامل ویروسی یا دیگر کمک می کند. سطوح بالاتر PCT ممکن است نشان دهنده خطر بالاتر سپسیس شدید باشد و برنامه های درمانی بیشتری را به همراه داشته باشد.
علت افزایش پروکلسی تونین (PCT) چیست؟
بهتر است بدانید سطوح بسیار بالای PCT در عفونت های باکتریایی شدید یافت می شود. این موارد شامل ذات الریه، عفونت های دستگاه ادراری، مننژیت یا حتی سپسیس (یک پاسخ تهدید کننده زندگی به عفونت) می باشد. اگرچه تست PCT برای تشخیص یا نظارت بر سرطان خاص استفاده نمی شود، سطوح بسیار بالا گاهی اوقات نشانه ای از کارسینوم مدولاری تیروئید می باشد. با این حال این یک علت کمتر شایع در مقایسه با عفونت های باکتریایی است.
بیشتر بخوانید: ماستوسیتوز چیست؟
چه زمانی پزشک آزمایش پروکلسی تونین را تجویز می کند؟
اگر فردی علائم عفونت باکتریایی یا علائم سپسیس را نشان دهد، پزشک آزمایش پروکلسی تونین را تجویز می کند. به طور کلی علائم این آزمایش شامل موارد زیر است:
- تب
- لرز
- گیجی
- درد شدید
- تنفس سریع
- تعریق پوست
- ضربان قلب تند
- فشار خون پایین
لازم به ذکر است آزمایش کلسی تونین برای بررسی عفونت ذات الریه یا مننژیت و علت بیماری، باکتری یا غیر باکتریایی بودن آن انجام می شود. همچنین پزشک ممکن است آزمایش را برای تشخیص علائم و نشانه های عفونت ادراری در کودکان توصیه کند. این آزمایش برای افرادی که سابقه آسیب بافتی ناشی از تروما، جراحی، سوختگی یا یک بیماری ویروسی مانند ذات الریه دارند، نیز تجویز می شود.
آزمایش پروکلسی تونین (PCT) چگونه انجام می شود؟
در این آزمایش، یک نمونه خون از ورید بازوی بیمار گرفته می شود و بعد از جمع آوری در لوله مخصوص برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می گردد. در آزمایشگاه با استفاده از روش های ایمونولوژیکی یا آنالیزورهای اختصاصی، میزان پروکلسی تونین موجود در سرم یا پلاسما اندازه گیری می شود. این تست نیازی به ناشتایی یا رعایت رژیم غذایی خاصی ندارد و در هر ساعتی از شبانه روز انجام می شود. به دلیل حساسیت بالای این تست در تشخیص زودهنگام عفونت های باکتریایی و سپسیس، نتایج آن در مدت کوتاهی آماده می شود تا پزشک بر اساس سطح پروکلسی تونین، تصمیم گیری سریع تری در مورد شروع یا قطع درمان آنتی بیوتیکی انجام دهد.
بیشتر بخوانید: آزمایش های مهم در دوران بارداری
نتایج آزمایش خون پروکلسی تونین (PCT)
گزارش های آزمایش خون PCT سطح پروکلسی تونین را در خون نشان می دهد. پزشک معمولا بر اساس علائم و سابقه پزشکی افراد، نتایج آزمایش را تفسیر می کند.
- سطوح نرمال: سطح نرمال پروکلسی تونین بین 0.5 تا 2 نانوگرم در میلی لیتر است. این مقدار نشان دهنده عدم خطر سپسیس و عفونت باکتریایی است.
- سطح پایین: سطح پایین پروکلسی تونین نشان می دهد که علائم به دلیل سایر عفونت های باکتریایی یا ویروسی است.
- سطوح متوسط: نتایج سطح متوسط قطعی نیست و ممکن است نشان دهنده عفونت باکتریایی باشد. عوامل دیگری نیز می توانند باعث افزایش سطح PCT شوند. پزشکان ممکن است آزمایش ها و علائم دیگری را در کنار نتیجه PCT برای تشخیص در نظر بگیرند.
- سطح بالا: سطح بالای PCT بیشتر از 2 نانوگرم در میلی لیتر است که نشان دهنده خطر بالای سپسیس است. سطوح بالا در افراد مبتلا به عفونت های باکتریایی جدی مانند مننژیت نیز مشاهده شده است.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به سپسیس هستند؟
گروه های خاص به دلیل ضعف سیستم ایمنی یا افزایش آسیب پذیری در برابر عفونت در معرض خطر بیشتری هستند. افرادی که در معرض خطر ابتلا به سپسیس هستند، شامل موارد زیر است:
- نوزادان: سیستم ایمنی نابالغ نوزادان، آنها را مستعد ابتلا به عفونت ها می کند.
- افراد مسن: با افزایش سن، سیستم ایمنی بدن شروع به ضعیف شدن می کند و خطر ابتلا به عفونت ها و عوارضی مانند سپسیس را افزایش می دهد.
- بیماران بعد از جراحی: روش های جراحی نقاط ورود باکتری ها را ایجاد می کنند و مرحله بهبودی بعد از عمل ممکن است سیستم ایمنی را سرکوب کند.
- افرادی که از وسایل پزشکی داخلی مانند کاتترها استفاده می کنند: کاتترها، ایمپلنت ها و سایر وسایل می توانند با باکتری آلوده شوند و خطر عفونت را افزایش دهند و به سپسیس پیشرفت کنند.
- افراد مبتلا به HIV/AIDS تحت شیمی درمانی یا مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی: این گروه سیستم ایمنی ضعیفی دارند و در معرض خطر عفونت های شدید و سپسیس می باشند.
- افراد مبتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت: افراد مبتلا به دیابت، بیماری مزمن ریوی، بیماری کلیوی و سایر بیماری های مزمن به دلیل نقص سیستم ایمنی، مستعد ابتلا به عفونت ها و سپسیس می باشند.
بیشتر بخوانید: آزمایش آنتی بادی تیروگلوبولین چیست؟
انجام آزمایش Procalcitonin در آزمایشگاه جردن
آزمایش پروکلسی تونین در آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن قابل انجام است و نتیجه آن ظرف دو الی سه روز کاری گزارش می گردد. برای انجام این آزمایش الزاما نیاز به مراجعه حضوری به آزمایشگاه نیست. شما می توانید از طریق تماس با شماره های 09128905065 و 09128905066 آزمایش خود را در منزل و یا محل کار انجام دهید.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، آزمایش پروکلسی تونین (PCT) ابزاری ارزشمند و موثر در تشخیص و پایش عفونت های باکتریایی به ویژه در موارد سپسیس و التهاب های شدید بدن محسوب می شود. این تست با دقت و سرعت بالا به پزشکان کمک می کند تا میان عفونت های باکتریایی و ویروسی تمایز قائل شوند و از مصرف غیرضروری آنتی بیوتیک ها جلوگیری می کنند. به کارگیری صحیح نتایج PCT در کنار علائم بالینی و سایر یافته های آزمایشگاهی نقش مهمی در بهبود روند درمان، کاهش مقاومت میکروبی و مدیریت بهتر بیماران ایفا می کند.
- گردآورنده: بخش علمی آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن- خانم سعیده گوهری
- تایید صحت علمی :جناب آقای دکتر شاهین مرتضی بیگی
https://redcliffelabs.com/procalcitonin-pct?wpsrc=Google+Organic+Search
https://www.sprintdiagnostics.in/hyderabad/test/procalcitonin-pct
