آزمایش آهن خون یک تست پزشکی است که برای اندازه‌گیری سطح آهن موجود در خون انجام می‌شود و به تشخیص مشکلات مختلف مرتبط با سطح آهن مانند کم‌خونی ناشی از فقر آهن، ذخیره آهن بدن و اختلالات مربوط به جذب آن کمک می‌کند.
آزمایش آهن خون معمولاً شامل بررسی سطح پروتئین ذخیره‌کننده آهن، پروتئینی که آهن را جابجا می‌کند و ظرفیت حمل آهن است. این آزمایش به پزشکان کمک می‌کند تا به‌طور دقیق‌تر وضعیت آهن بدن را ارزیابی کرده و درمان‌های مناسب را تجویز کنند.
آزمایش آهن خون چیست؟
آزمایش آهن خون به منظور تعیین سطح آهن خون در کنار سایر آزمایشات تجویز می شود. این تست میزان آهن موجود در خون را ارزیابی می کند. همچنین در تشخیص کم خونی ناشی از فقر آهن یا آهن اضافی در بدن مفید است.
آهن یک ماده مغذی ضروری است که برای تولید گلبول های قرمز سالم مورد نیاز است. آهن یک بخش کلیدی از هموگلوبین است. هموگلوبین، پروتئینی است در گلبول های قرمز که اکسیژن به آن در ریه ها متصل می شود و هنگامی که خون در سایر قسمت های بدن در گردش است، اکسیژن را آزاد می کند. همچنین عملکردهای دیگری مانند کمک به تبدیل قند خون به انرژی، تقویت سیستم ایمنی، کمک به سالم ماندن مو، پوست و ناخن را انجام می دهد.
آزمایش آهن همراه با سایر آزمایش‌ها مانند فریتین سرم، ترانسفرین و ظرفیت کل اتصال به آهن اندازه‌گیری می‌شود. این آزمایش ها به طور همزمان تجویز و نتایج با یکدیگر مقایسه و تفسیر می شوند.
بدن انسان توانایی ساخت آهن را ندارد به همین دلیل آن را از غذا و مکمل ها جذب می کند. پس از جذب، آهن با اتصال به ترانسفرین به سراسر بدن منتقل می شود. در افرادی که سالم هستند، آهن جذب شده در هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز ترکیب می شود. بقیه آهن در بافت هایی مانند فریتین یا هموسیدرین ذخیره می شود. زمانی که سطح آهن ناکافی باشد و نتواند نیاز بدن را تامین کند، میزان آهن خون کاهش می یابد و ذخایر آهن تخلیه می شود. این شرایط ممکن است به دلیل افزایش نیاز به آهن باشد، آهن ناکافی منجر به کم خونی فقر آهن می شود.
چه زمانی آزمایش آهن خون تجویز می شود؟
این آزمایش زمانی تجویز می شود که بیمار دچار کمبود آهن یا اضافه بار آهن باشد. علاوه بر این، ممکن است زمانی که بیمار هموگلوبین و هماتوکریت پایینی در شمارش کامل خون داشته باشد، تجویز شود.
آزمایش پانل متابولیک جامع توسط پزشک برای بررسی سلامت کلی، عملکرد کلیه، وضعیت الکترولیت و تعادل اسید و باز و همچنین سطح گلوکز خون استفاده می‌شود. این آزمایش میزان آهن را هم در بدن اندازه گیری می کند. این آهنی است که به ترانسفرین در خون متصل است. علاوه بر این، آزمایش به تشخیص علل مختلف کم خونی کمک می کند. مقدار آهن موجود در خون به طور روزانه متفاوت است، به همین دلیل است که آهن خون در کنار یک سری آزمایشات دیگر انجام می شود.
بیشتر بدانید: آزمایش کشت خون
علائم کم خونی و اضافه بار آهن در بدن چیست؟
به طور کلی علائم کم خونی شامل:
- خستگی مزمن
- سرگیجه
- ضعف
- سردرد
- رنگ پریدگی
- مشکل در تمرکز
- بدخلق بودن
- زخم زبان و دهان
- خوردن اقلام غیر خوراکی مانند کاغذ یا تراشه های یخ
- بدشکل شدن ناخن ها
علائم و نشانه های آهن اضافی در بدن برای افراد متفاوت است و به مرور زمان پیشرفت می کند. این علائم با تجمع آهن در خون و بافت ها مرتبط است. علائم و نشانه ها شامل:
- درد مفاصل
- خستگی و ضعف
- کمبود انرژی
- درد شکم
- از دست دادن میل جنسی
- آسیب اندام، مانند قلب و کبد
آمادگی برای آزمایش آهن خون چگونه است؟
این یک آزمایش خون است. تکنسین آزمایشگاه از ورید بازوی افراد نمونه خون می گیرد. آزمایشگاه ها اغلب دستورالعمل های خاصی برای آزمایش دارند. نمونه گیری در صبح انجام می شود و بیمار باید حداقل 12 ساعت قبل از خون گیری ناشتا باشد. رعایت تمام دستورالعمل های تعیین شده توسط آزمایشگاه قبل از انجام آزمایش بسیار مهم است.
نتایج آزمایش آهن خون به چه معنا است؟
سطح آهن بالاتر از حد طبیعی آهن ممکن است نشانه ای از موارد زیر باشد:
- آهن اضافی در بدن (هموکروماتوز)
- کم خونی ناشی از تخریب سریع گلبول های قرمز (کم خونی همولیتیک)
- از بین رفتن بافت کبد
- التهاب کبد (هپاتیت)
- مسمومیت با آهن
- انتقال مکرر خون
سطح پایین تر از حد طبیعی ممکن است نشانه ای از موارد زیر باشد:
- خونریزی طولانی مدت دستگاه گوارش
- خونریزی شدید قاعدگی
- شرایط روده ای که باعث جذب ضعیف آهن می شود
- کمبود آهن کافی در رژیم غذایی
- بارداری
آزمایشات مرتبط: فریتین، ترانسفرین و ظرفیت اتصال به آهن (TIBC، UIBC)، هموگلوبین، هماتوکریت، شمارش کامل خون (آزمایش خون CBC)، رتیکولوسیت ها، پروتوپورفیرین روی، آزمایش های آهن، گیرنده ترانسفرین محلول، آزمایش الکتروفورز هموگلوبین
انجام آزمایش آهن توسط آزمایشگاه جردن
تمامی آزمایش های بالینی، ژنتیک و پاتولوژی از جمله آزمایش آهن (Fe) در آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن قابل انجام است . نتیجه آزمایش آهن ظرف یک روز کاری گزارش می گردد.
جهت دریافت اطلاعات بیشتر با شماره 88798979 تماس حاصل فرمایید.
