آزمایش پانل متابولیک جامع (CMP) برای بررسی وضعیت سلامت کلی افراد، توسط پزشک تجویز می شود. این آزمایش برای غربالگری، تشخیص یا ارزیابی بیماری ها و شرایط مختلف مانند بیماری کبد، بیماری کلیوی، فشار خون بالا، دیابت و همچنین شرایط خاصی که ممکن است بر عملکرد کبد یا سلامت کلیه تأثیر بگذارد، استفاده می شود.
آزمایش پانل متابولیک جامع برای چه مواردی استفاده می شود؟
آزمایش پانل متابولیک جامع برای ارزیابی سطح سلامت کلی بدن، تعادل اسید و باز، وضعیت الکترولیت ها و سطح قند خون تجویز می شود. تمام اجزایی که بخشی از متابولیسم سالم بدن هستند. نتایج برای شناسایی بیماری ها و بررسی شرایط شناخته شده، استفاده می شود.
همچنین، فشار خون را ارزیابی می کند و داروهای خاصی را که بر عملکرد کلیه یا کبد تأثیر می گذارد، بررسی می کند. آزمایش CMP همانطور که از نامش پیدا است، اطلاعات جامعی را برای نظارت بر عوامل مختلف به پزشک ارائه می دهد.
آزمایش CMP چه زمانی تجویز می شود؟
آزمایش CMP به عنوان بخشی از یک معاینه معمول سلامت تجویز می شود. همچنین ممکن است برای نظارت بر بیماران و افرادی که تحت شرایط خاص قرار دارند، یا برای ارزیابی عوارض جانبی داروها تجویز شود. سایر عواملی که ممکن است پزشک آزمایش پانل متابولیک جامع را تجویز کند شامل:
- ضعف و درد عضلانی
- برای نظارت بر تداوم یا رفع آسیب عضلانی
اگر پزشک مشکوک به بیماری کبدی باشد، انجام آزمایش CMP را توصیه می کند. علائم بیماری کبد شامل:
- تورم در شکم و پاها
- کبودی آسان
- تغییر در رنگ مدفوع و ادرار
- زرد شدن پوست و چشم
همچنین ممکن است در صورتی که پزشک احساس کند بیمار مبتلا به بیماری کلیوی است این آزمایش را تجویز کند. علائم بیماری کلیه شامل:
- کاهش وزن
- اشتهای ضعیف
- تورم مچ پا، پا یا دست
- تنگی نفس
- خستگی
- خون در ادرار
- افزایش نیاز به ادرار کردن، به ویژه در شب
- بی خوابی
- خارش پوست
آزمایش پانل متابولیک جامع شامل چه مواردی است؟
آزمایش پانل متابولیک جامع شامل 14 تست است که مواد مختلف بدن را اندازه گیری می کند. این آزمایش معمولاً توسط پزشک تجویز می شود و اطلاعات مهمی را در مورد متابولیسم بدن، سطح قند خون، تعادل الکترولیت ها، مایعات و سلامت کبد و کلیه ها ارائه می دهد. نتایج تست‌هایی که به‌صورت مستقل یا همراه با یکدیگر غیرطبیعی هستند، نشان‌دهنده مشکلاتی می باشند که باید برطرف شوند و نیاز به آزمایش‌های بعدی دارند. CMP شامل 14 تست است:
- گلوکز: نوعی قند و منبع اصلی انرژی بدن است. سطوح بالا ممکن است نشانه دیابت یا سایر اختلالات لوزالمعده، پرکاری تیروئید، یا استرس ناشی از جراحی، تروما یا سایر بیماری های جدی باشد.
- کلسیم: یکی از مهم ترین مواد معدنی برای بدن می باشد زیرا در عملکرد صحیح اعصاب، ماهیچه ها و قلب نقش دارد. همچنین برای تشکیل استخوان ها ضروری است و برای لخته شدن خون مهم است.
تست آزمایشگاهی CMP همچنین الکترولیت هایی را که به صورت نمک های محلول هستند، غربالگری می کند. الکترولیت ها مواد مغذی را به داخل سلول منتقل و مواد زائد را خارج می کنند. همچنین به تعادل آب و تثبیت سطح pH آن کمک می کنند.
بیشتر بدانید: آزمایش کراتینین ادرار و سلامت کلیه ها
آزمایش الکترولیت شامل:
- سدیم: برای عملکرد طبیعی بدن، به ویژه اعصاب و ماهیچه ها ضروری است.
- پتاسیم: برای متابولیسم سلولی و عملکرد ماهیچه مهم است. در انتقال پیام بین عضلات و اعصاب نقش دارد.
- بی کربنات: سطح pH بدن را تنظیم می کند.
- کلرید: این ماده به تنظیم سطح مایعات در بدن کمک می کند و در حفظ تعادل اسید و باز نقش دارد.
آزمایش کلیه شامل موارد زیر است:
- نیتروژن اوره خون: نیتروژن اوره یک ماده زائد است که کلیه ها را از خون تصفیه می کند. سطوح بالای BUN می تواند نشانه اختلال در عملکرد کلیه ها باشد. ممکن است قبل از بروز علائم بیماری کلیوی، سطح BUN در خون بالا باشد، بنابراین آزمایش پانل متابولیک جامع برای تشخیص زودهنگام برخی از مشکلات کلیوی مهم است.
- کراتینین: یک محصول تجزیه طبیعی در بدن است. کلیه ها معمولا کراتینین را از خون فیلتر می کنند. سطوح بالای کراتینین ممکن است نشانه بیماری کلیوی، کم آبی، اختلالات عضلانی، آسیب بدن، دیستروفی عضلانی یا ورزش شدید باشد.
آزمایشات پروتئین عبارتند از:
- آلبومین: یک پروتئین کوچک است که توسط کبد ساخته می شود و تقریباً 60 درصد پروتئین خون را تشکیل می دهد.
- پروتئین کل: این آزمایش علاوه بر آلبومین، پروتئین های دیگر را نیز اندازه گیری می کند. پروتئین ها بلوک های سازنده بافت ها و سلول های بدن هستند. آنها همچنین مسئول رشد و سلامت هستند.
آزمایش‌های کبدی زیر نیز بخشی از پانل هستند:
- آلکالین فسفاتاز: همچنین به عنوان ALP شناخته می شود. به بررسی عملکرد استخوان، کبد و کیسه صفرا کمک می کند.
- آلانین آمینوترانسفراز: همچنین به عنوان ALT، SGPT شناخته می شود. این آنزیم در سلول های کبد و کلیه یافت می شود. به تشخیص آسیب کبدی کمک می کند.
- آسپارتات آمینوترانسفراز: همچنین به عنوان AST، SGOT شناخته می شود. این آنزیم در قلب و کبد یافت می شود و در تشخیص آسیب کبدی نقش دارد.
- بیلی روبین: یک رنگدانه زرد نارنجی است که به عنوان یک محصول جانبی پس از تجزیه هم تولید می شود. جزء هموگلوبین بیلی روبین توسط کبد از بدن خارج می شود.
آزمایش CMP چگونه انجام می شود؟
این تست یک آزمایش خون است. در این آزمایش باید نمونه خون از ورید بازو گرفته شود. لازم است قبل از خونگیری، افراد حداقل 8 تا 10 ساعت ناشتا باشند. افراد باید تمام دستورالعمل‌هایی را که پزشک ارائه کرده است، دنبال کنند. همچنین، باید پزشک را در مورد مصرف تمام داروهای بدون نسخه، درمان های گیاهی، ویتامین ها و مکمل ها مطلع کنند.
نتایج آزمایش پانل متابولیک جامع به چه معنا است؟
محدوده مرجع نتایج آزمایش پانل متابولیک جامع به آزمایشگاه و روش های تجزیه و تحلیل نمونه خون بستگی دارد. زیرا آزمایشگاه های مختلف از تجهیزات متفاوتی استفاده می کنند. اگر نتایج آزمایش به صورت مجزا یا ترکیبی، طبیعی نباشد، می تواند به دلیل طیف وسیعی از شرایط مختلف مانند دیابت، بیماری کلیوی یا اختلال عملکرد کبد باشد. برای تایید و تمرکز بر روی یک تشخیص خاص، انجام آزمایشات بعدی مورد نیاز است.
انجام پنل متابولیک جامع با آزمایشگاه جردن
چنانچه تصمیم به انجام آزمایش پنل متابولیک را دارید، می توانید از خدمات آزمایش در محل آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن استفاده کنید.
جهت ثبت درخواست اعزام نمونه گیر به محل، کافیست با شماره های 09128905065 و 09128905066 تماس حاصل فرمایید. پس از ثبت درخواست، نیرو های متخصص آزمایشگاه جردن جهت انجام خونگیری به محل مورد نظر شما مراجعه می نمایند.
