آزمایش هموسیستئین چیست و چرا اندازه‌گیری این آمینواسید در خون می‌تواند نشانه‌ای از وضعیت سلامت شما باشد؟ هموسیستئین یک آمینواسید است که در طی متابولیسم پروتئین‌ها در بدن تولید می‌شود و معمولاً در سطحی متعادل باقی می‌ماند. اما وقتی سطح آن در خون افزایش یابد، می‌تواند با مشکلاتی مانند بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و اختلالات متابولیکی مرتبط باشد.
آزمایش هموسیستئین به پزشکان کمک می‌کند تا خطرات احتمالی بیماری‌های قلبی و عروقی را ارزیابی کرده و همچنین کمبودهای تغذیه‌ای، مانند ویتامین B6، B12 و فولات را شناسایی کنند.
این مقاله به شما توضیح می‌دهد که آزمایش هموسیستئین چگونه انجام می‌شود، چه چیزی را نشان می‌دهد و چرا این اندازه‌گیری برای سلامت شما اهمیت دارد.
آزمایش هموسیستئین چیست؟
آزمایش هموسیستئین، میزان هموسیستئین در خون را اندازه گیری می کند. هموسیستئین یک اسید آمینه است، یک ماده شیمیایی در بدن که به ساخت پروتئین کمک می کند. ویتامین B6، B9 فولات و B12 ، هموسیستئین را در بدن تجزیه می کنند تا سایر مواد شیمیایی مورد نیاز برای انجام عملکردهای بدن را تولید کنند. پس از تعامل با ویتامین های B، هموسیستئین به دو ماده تبدیل می شود:
1. متیونین
اسید آمینه ضروری و آنتی اکسیدانی که به سنتز و ایجاد پروتئین کمک می کند.
2. سیستئین
یک آمینو اسید غیر ضروری که از متان برای کاهش التهاب، بهبود سلامت کبد و ارتقای تماس بهتر بین سلول‌های ایمنی ساخته می‌شود.
سطح استاندارد هموسیستئین در یک بزرگسال سالم حدود 5-15 میکرومول در لیتر است. اگر هموسیستئین بیش از حد در خون وجود داشته باشد، می تواند به شریان ها و پوشش رگ های خونی آسیب برساند. سطوح بالای این اسید آمینه همچنین می تواند باعث لخته شدن خون یا انسداد عروق خونی شود. با آسیب شریان و لخته شدن خون، فرد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری های قلبی مانند حمله قلبی می باشد.
آزمایش هموسیستئین برای چه مواردی استفاده می شود؟
پزشک می تواند این آزمایش را برای اهداف زیر تجویز کند:
- کمبودهای تغذیه ای
- برای بررسی کمبود ویتامین B6، اسید فولیک و ویتامین B12
- هموسیستینوری
- این آزمایش همچنین در تشخیص یک اختلال ارثی نادر که مانع از تجزیه پروتئین های خاص بدن می شود، مفید است. این وضعیت می تواند منجر به نگرانی های جدی برای سلامتی شود زیرا پیشرفت آن در اوایل کودکی شروع می شود. به همین دلیل، در بسیاری از کشورها به عنوان بخشی از غربالگری معمول برای جلوگیری از شرایط تهدید کننده زندگی، آزمایش خون هموسیستئین برای نوزادان ضروری است.
- بیماری های قلبی
یکی دیگر از دلایل اصلی انجام این آزمایش، غربالگری افراد از نظر بیماری های قلبی احتمالی مانند حمله قلبی و سکته است. به غیر از تشخیص، آزمایش هموسیستئین همچنین برای نظارت بر افراد مبتلا به بیماری قلبی انجام می شود.
چه زمانی انجام آزمایش هموسیستئین لازم است؟
معمولاً پزشک این آزمایش را پس از مشکوک شدن به کمبود ویتامین B12 یا فولات به افراد توصیه می کند. علائم و نشانه‌های سطوح غیرطبیعی اغلب در ابتدا خفیف هستند، اما در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به عوارض جدی شود. حتی قبل از ظاهر شدن علائم، به راحتی می توان کمبود اولیه را تشخیص داد. با این حال، توجه دقیق به علائم و نشانه های زیر ضروری است:
- سرگیجه و خستگی غیر قابل توضیح
- اسهال
- ضعف مداوم
- رنگ پریدگی
- از دست دادن اشتها
- تنگی نفس
- ضربان قلب تند
- درد دهان و زبان
- بی حسی، سوزن سوزن شدن و سوزش پا، دست و بازو
همچنین ممکن است لازم باشد این آزمایش به عنوان بخشی از ارزیابی های معمول مربوط به بیماری های قلبی عروقی بر اساس سن، شدت علائم و سایر عوامل خطر انجام شود. پزشک همچنین می تواند آزمایش را پس از سکته مغزی یا حمله قلبی برای کمک به برنامه درمانی تجویز کند.
امادگی قبل از انجام آزمایش هموسیستئین چگونه است؟
یک تکنسین آزمایشگاه در طول آزمایش از ورید بازوی فرد نمونه خون می گیرد. این فرآیند مشابه هر آزمایش خون استاندارد دیگری است.
برخی از دستورالعمل های مقدماتی قبل از آزمایش هموسیستئین عبارتند از:
- حداقل 10 ساعت ناشتا بودن
- افراد مبتلا به دیابت که داروهای خوراکی یا تزریقی مصرف می کنند باید قبل از آزمایش هموسیستئین در مورد مصرف آنها با پزشک مشورت کنند.
نتایج آزمایش هموسیستئین به چه معنا است؟
اگر نتایج آزمایش مشکوک به سوء تغذیه یا کمبود فولات و ویتامین B12 باشد، به این معنی است که سطح هموسیستئین هم احتمالا افزایش یافته است. این شرایط زمانی که ویتامین یا فولات کافی از طریق غذا، رژیم غذایی یا مکمل‌ها دریافت نشود، ممکن است رخ دهد. هنگامی که این اتفاق می افتد، بدن قادر به تجزیه هموسیستئین به اشکال مفید دیگر نمی باشد و در نهایت باعث افزایش سطح هموسیستئین سرم می شود.
مطالعات و تحقیقات نشان می دهد که افرادی که سطح هموسیستئین بیش از حد دارند نسبت به افرادی که نتایج متوسطی دارند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به حمله قلبی یا سکته هستند. اگر نتایج آزمایش سطح هموسیستئین بالایی را نیز نشان می دهد، می تواند به دلایل زیر باشد:
- کمبودهای تغذیه ای ویتامین B16، B12 یا فولات در رژیم غذایی
- خطر ابتلا به بیماری های قلبی
- هموسیستینوری (پس از نتایج غیرطبیعی، پزشک برای رد کردن علت احتمالی یا تأیید تشخیص، آزمایشهای اضافی را درخواست می‌کند)
با این حال، سطوح غیر طبیعی هموسیستئین همیشه دلیل اصلی نگرانی نیست. برخی عوامل دیگر نیز می توانند بر نتایج تأثیر بگذارند، از جمله:
- سن (سطوح با افزایش سن بیشتر می شود)
- جنسیت (مردان به احتمال زیاد سطوح بالاتری نسبت به زنان دارند)
- سیگار کشیدن زیاد
- سوء مصرف الکل
- استفاده غیر ضروری از مکمل های ویتامین B
آزمایشات مرتبط: آزمایش سرم فولات (اسید فولیک)، پنل آزمایش خون ویتامین B12 و فولات، آزمایش خون ویتامین B12، آزمایش خون آنتی ژن فیبرینوژن
انجام آزمایش هموسیستئین در آزمایشگاه جردن
آزمایش Homocysteine در آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن قابل انجام است و نتیجه آن ظرف دو روز کاری گزارش می گردد.
جهت هماهنگی اعزام نمونه گیر به آزمایشگاه با شماره های ۰۹۱۲۸۹۰۵۰۶۵ و ۰۹۱۲۸۹۰۵۰۶۶ تماس حاصل فرمایید.
- گردآورنده: بخش علمی آزمایشگاه پاتوبیولوژی و ژنتیک جردن- خانم سعیده گوهری
- تایید صحت علمی : جناب آقای دکتر شهاب سلامی
