مواد معدنی مورد نیاز نوزاد

نویسنده : دکتر مریم محمودی

تحقیقات نشان داده است که اگر نوزاد دارای تغذیه مناسب باشد، یک نوزاد سلامت است که رشد و نمو ثابت و متعادلی خواهد داشت.
اما تشخیص انواع غذاها، ویتامین ها و موادهای معدنی که کودک شما باید در مراحل مختلف رشد مصرف کند، امری مشکل است. در این نوشته به تعدادی از ویتامین ها و مواد معدنی که نوزاد برای رسیدن به تمام توان خود به آن ها نیاز دارد، خواهیم پرداخت و به طور کلی توضیح می دهیم که ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز نوزاد چیست؟

ویتامین A

شیر مادر یک منبع طبیعی سرشار از ویتامین است و ترویج شیردهی بهترین راه برای محافظت از نوزادان از کمبود ویتامین A می باشد. کمبود ویتامین A در نوزادان شیرده حتی در مناطقی از جهان که کمبود ویتامین A در آن شیوع دارد نادر است.

ویتامین B1 (تیامین)

اگر مادر به اندازه کافی ویتامین B1 یا تیامین مصرف کند، شیر او به اندازه کافی دارای ویتامین لازم برای کودک می باشد و احتیاجی به مکمل نخواهد بود. اگر مادر دچار کمبود تیامین باشد، اضافه کردن مکمل های تیامین به رژیم غذایی مادر، تحت نظر پزشک متخصص ضروری می باشد.

ویتامین B2 (ریبوفلاوین)

مکمل های ریبوفلاوین برای نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، توصیه نمی شود. زیرا با مصرف مادر از غذاهای حاوی ویتامین B2 شیر او دارای مقادیر لازم برای کودک خواهد بود.

بنابراین متخصصان تغذیه به مادران شیرده توصیه می ‌کنند که در طول دوران شیردهی از مواد غذایی غنی شده با ویتامین B2 یا ریبوفلاوین مانند شیر و لبنیات غنی شده با ویتامین B2 بیشتر استفاده نمایند.

ویتامین B6

در مورد این ویتامین هم می توان بیان کرد، اگر مادر مقدار کافی ویتامین B6 دریافت کند، مکمل های اضافی برای نوزاد لازم نیست. اگر مادر به اندازه کافی ویتامین B6 دریافت نکرد، افزودن ویتامین B6 اضافی به رژیم غذایی مادر، میزان شیر وی را به میزان لازم افزایش می دهد.

ویتامین B12

مادرانی که تغذیه خوبی داشته باشند، از نظر کمبود ویتامین B12 مشکلی ندارند و ویتامین موجود در شیر آن ها برای کودک شان کافی است.

اما برخی از خانم ها دارای رژیم گیاهخواری هستند و از منابع پروتئینی حیوانی کمتری استفاده می‌ نمایند. در مورد آن ها باید بیان کرد که مصرف منظم مکمل ویتامین B12 ضروری است تا نوزاد آن ها در اثر مصرف شیر مادر دچار اختلال رشد و کم‌ خونی نشود.

کلسیم

نوزادان شیرخوار به کلسیم اضافی بیش از آنچه از شیر مادر دریافت می کنند، احتیاج ندارند.

هیچ مدرک و شواهدی نشان نمی دهد که کودکان بیش از مقدار کلسیم موجود در شیرخوار که به طور انحصاری از شیر مادر تغذیه می شود در 6 ماهه اول زندگی، یا به همراه غذاهای جامد در 6 ماهه دوم زندگی، لازم داشته باشند.

آهن

مکمل یاری آهن از ۴ ماهگی شروع شده و تا زمانی که امکان مصرف غذاهای کمکی مناسب برای کودک فراهم شود، ادامه پیدا می کند. غذاهای کمکی سرشار از آهن شامل گوشت و غلات غنی شده با آهن می باشند. مصرف یک واحد غذای حاوی ویتامین C در روز از سن شش ماهگی می تواند جذب آهن از منابع غیر هم (منابع گیاهی حاوی آهن) را افزایش دهد. نوزادانی که شیر خشک می خورند؛ مقدار کافی آهن را از طریق شیر خشک دریافت می کنند. شیر گاو منبع فقیر آهن بوده و قبل از ۱۲ ماهگی نباید به کودک داده شود.

روی

نوزادانی که از شیر سالم مادر تغذیه می کنند، در سال اول زندگی نیاز به روی اضافی ندارند. منابع خوب روی شامل گوشت (به خصوص گوشت قرمز) و ماست است. علائم کمبود روی خفیف عبارتند از: کاهش اشتها، کاهش عملکرد سیستم ایمنی، فعالیت محدود، وزن کم هنگام تولد نوزاد.

در سال دوم زندگی کودک در صورت رشد ناکافی و عدم دریافت منابع غذایی، مکمل یاری روی انجام می شود.

آب

وقتی شیرخشک جوشیده شود، آب آن تبخیر شده و مواد آن تغلیظ می شوند. بنابراین شیر یا شیرخشک جوشیده شده برای نوزادان مناسب نیستند. در محیط های خیلی گرم و شرجی، نوزادان نیاز به آب اضافی دارند.

ویتامین D مورد نیاز نوزاد

تمام کودکانی که از شیر مادر تغذیه می کنند به مکمل یاری ویتامین D نیاز دارند. برخی از کودکانی که با شیر خشک تغذیه می شوند نیز نیاز به این مکمل یاری دارند. مکمل یاری ویتامین D، برای کودکان در معرض خطر کمبود این ویتامین توصیه می شود.

عواملی که کودک و شیر مادر را در معرض خطر کمبود ویتامین D قرار می دهد:

• کودک به میزان بسیار کمی در معرض نور خورشید است

به عنوان مثال: اگر شما در یک عرض جغرافیایی بسیار شمالی زندگی می کنید، یا در یک منطقه شهری زندگی می کنید که ساختمان های بلند و آلودگی آن مانع از تابش آفتاب است، یا اینکه کودک شما همیشه به صورت کاملاً پوشانده شده می باشد.

• مادر و نوزاد هر دو پوست تیره تری دارند

این افراد نیاز به قرار گرفتن در معرض آفتاب بیشتری برای تولید مقدار کافی ویتامین D خواهند داشت. باز هم، این یک مسئله “کمبود نور خورشید” است  هرچه رنگ پوست شما تیره تر باشد، میزان قرار گرفتن در معرض آفتاب برای دریافت میزان کافی ویتامین D بیشتر است.

• مادر از نظر ویتامین D کمبود دارد

شواهد و مدارکی در حال افزایش است که نشان می دهد کمبود ویتامین D در کشورهای غربی شایع تر است. میزان ویتامین D در شیر مادر به وضعیت ویتامین D مادر بستگی دارد. اگر کودک به اندازه کافی از نور خورشید استفاده کند، کمبود مادر احتمالاً مشکلی برای کودک نخواهد بود. اما اگر کودک به اندازه کافی ویتامین D را از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب دریافت نکند، شیر مادر نیاز به تأمین درصد بیشتری از نیازهای ویتامین D کودک دارد. همانطور که گفته شد اگر مادر به صورت حداقل در معرض نور خورشید قرار داشته باشد و به مقدار کافی از غذاها یا مکمل های حاوی ویتامین D مصرف نکند، ممکن است کمبود ویتامین D داشته باشد.

بهترین راه برای دریافت ویتامین D، روشی که بدن ما برای به دست آوردن بخش اعظم ویتامین D نیاز دارد، قرار گرفتن در معرض نور خورشید است.

همچنین به خانم های باردار نیز توصیه می شود تا اطمینان حاصل کنند که به میزان کافی ویتامین D دریافت می کنند یا خیر، زیرا وضعیت ویتامین D مادر در دوران بارداری به طور مستقیم در نیاز ویتامین D کودک هنگام تولد و به ویژه در 2-3 ماه اول تأثیر می گذارد.

افزودن مکمل ویتامین D به رژیم غذایی مادر و یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید باعث افزایش میزان ویتامین D در شیر مادر می شود. تا زمانی که مادر ویتامین D کافی داشته باشد، شیر مادر نیز دارای مقدار “ویتامین D” مناسب خواهد بود. با این وجود نوزادان تنها بخشی از ویتامین D خود را از شیر مادر و مابقی را با قرار گرفتن در معرض آفتاب و مکمل یاری ها دریافت می کنند.