مقاله ویتامین D

ویتامین D  و عوارض کمبود و افزایش آن در خون

نویسنده: دکتر شهاب سلامی

ویتامینD  تنظیم کننده میزان کلسیم و فسفر خون می باشد و نقش بسیار مهمی در سالم ماندن ساختار استخوان های بدن دارد. نقش و اهمیت ویتامین D در مکانیسم های مختلف بدن هر روز بارزتر می شود و از طرفی نحوه ی زندگی و آلودگی های زیست محیطی کمبود ویتامین D را در جوامع بشری به صورت یک اپیدمی ایجاد کرده است.

تابش خورشید یک روش ساده و قابل اعتماد برای گرفتن ویتامین D  محسوب می شود. در معرض قرار گرفتن دستان، صورت، بازوها و پاها 2 تا 3 مرتبه در هفته و در هر نوبت حدود یک چهارم زمانی که       می تواند باعث برنزه شدن پوست هر فرد شود، زمان کافی است تا ویتامین D در پوست تولید شود.

 

چربی پوست محل ذخیره ویتامین D می باشد و همانند باطری در روز های غیر آفتابی عمل می کند و ویتامین D  را آزاد می نماید.

باید توجه داشت که نور خورشید عبور داده شده از شیشه و کرم ضد آفتاب و آلودگی هوا تاثیر خودش را در ساخت ویتامین D  تا حدود زیادی از دست می دهد.

کمبود ویتامین  Dحتی در مناطق آفتابی و کوهستانی به وفور دیده می شود که دلیل آن زندگی در فضا های سر پوشیده و استفاده از کرم های ضدآفتاب برای جلوگیری از ابتلای به سرطان پوست می باشد.

 

کمبود ویتامین D  در افراد مسن نیز شایع است که دلیل آن می تواند کمتر بودن گیرنده های نور خورشید در پوست و نحوه زندگی و تغذیه آنها باشد. از طرفی می تواند به علت سوء جذب و مشکلات گوارشی جذب ویتامین D در افراد مسن علی رقم داشتن رژیم غذایی غنی از ویتامین، دچار اختلال باشد. امکان دارد به علت اختلالات کلیوی، ویتامینD  موجود در مواد غذایی در این افراد به شکل قابل استفاده برای بدن تبدیل نشود. در مجموع یک فرد 65 ساله ریسک بسیار زیادی برای کمبود ویتامین D قابل استفاده در سیستم بدن خود دارد.

–  اندازه گیریVitamin D  :

اندازه گیری ویتامین D از طریق آزمایش ساده خون میسر است و نیاز به ناشتایی ندارد. حد طبیعی ویتامین D در افراد بالغ 30 تا 50 (ng/ml) می باشد.

–  عوارض و علائم  کمبود ویتامین D :

1- تضعیف سیستم ایمنی و بیمار شدن متعدد

2- استخوان درد و کمر درد

3- افسردگی

4- طولانی شدن ترمیم زخم ها

5- پوکی و نرمی استخوان

6- ریزش مو

7- درد های عضلانی

8- خستگی و بی حالی

9- چاق شدن نا خواسته

–  عوارض و علائم بالا بودن ویتامین D

ویتامین D جزو ویتامین های محلول در چربی می باشد و اگر از حد طبیعی در خون بالاتر برود نمی تواند به راحتی از کلیه ها دفع شود و در بافت چربی بدن ذخیره می گردد و موجب مسمومیت با ویتامین D    می شود.

زیاد بودن ویتامین D در بدن می تواند عوارض زیر را به همراه داشته باشد :

• سنگ کلیه
• گیجی و منگی
• ضعف عضلانی
• استخوان درد
• از دست دادن وزن و اشتها
• تشنگی بیش از اندازه
• ادرار کردن مکرر
• استفراغ

 

– درمان

قرص های ویتامین D به صورت معمول در دوز های 1000 ، 5000 و 50000 موجود است که بسته به میزان کمبود به صورت روزانه، هفتگی و ماهیانه بنا به دستور پزشک مصرف می گردد.