آزمایش بررسی اختلال عدم تحمل غذایی

امروزه تاثیر ترکیبات غذایی بر روی زندگی روزانه ما و تشخیص علت عوارض ناشی از این تأثیرات امکان‌پذیر شده‌است.

بااینکه اختلال عدم تحمل بعضی از مواد غذایی شاید با ادامه حیات انسان منافاتی نداشته باشد ولی گاهی اوقات عوارض آن در روند زندگی سالم و طبیعی ما تاثیر می‌گذارد.

اختلال عدم تحمل غذایی یک عارضه شایع در میان تمامی مردم دنیاست و حدوداً چهل و پنج درصد از مردم این اختلال را دارند خیلی از مردم شاید بیشتر از یک علامت از اختلال عدم تحمل غذایی را داشته باشند ولی علائم معمولاً مبهم و علت اصلی آن که همان مواد غذایی است ناشناخته مانده‌است.

مبتلایان معمولاً از حالت رخوت و گیجی، نفخ و خستگی دائم شکایت می‌کنند عامل اصلی اختلال، واکنش غیرطبیعی بدن به ماده غذایی می‌باشد که خودش را از راه‌های مختلفی نشان می‌دهد.

بعضی از مردم علائمی مثل سردرد پیدا می‌کنند درحالی‌که دیگران شاید علائم سندرم روده تحریک‌پذیر یا ناراحتی‌های ریوی و پوستی را نشان بدهند.

 اختلالات عدم تحمل غذا

در اختلال عدم تحمل غذایی درک این‌که غذاها علت اصلی این عوارض هستند برخلاف آلرژی غذایی خیلی ساده نیست زیرا علائم آلرژی غذایی بلافاصله بعد آشکار می‌شود.  ولی برعکس این‌موضوع در اختلال عدم تحمل غذایی علائم غالباً ساعت‌ها و حتی روزها بعد آشکار می‌شوند. در حقیقت خیلی از مبتلایان به اختلال عدم تحمل غذایی پس‌از تشخیص و اصلاح برنامه متوجه برطرف‌شدن عوارض و مشکلاتی می‌شوند که بعضاً خودشان به علت و زمان ایجاد آن واقف نبودند.

معمولاً واژه حساسیت غذایی یا همان آلرژی با عدم تحمل غذایی اشتباه می‌شود. یک آلرژی کلاسیک مثل آلرژی به بادام‌زمینی معمولاً با یک واکنش سریع و شدید سیستم ایمنی بدن به ماده غذایی مشخص می‌شود علائم آلرژی شامل عطسه ،کهیر، تورم پوستی تعریق، آب‌ریزش از بینی خستگی و اسهال و استفراغ است.

معمولاً علائم چند دقیقه و گاهی اوقات چند ساعت بعد از مصرف یا تماس با ماده غذایی آلرژن شروع می‌شود شیوع آلرژی غذایی نسبت‌به عدم تحمل غذایی کمتر می‌باشد (حدود دو و نیم درصد) و شایع‌ترین آلرژی‌های غذایی شامل آلرژی به بادام‌زمینی تخم‌مرغ انواع آجیل شیر و ماهی و صدف می‌باشد.

وقتی بدن با ماده آلرژن تماس پیدا می‌کند آنتی‌بادی‌های خاصی به نام IgE می‌سازد که در وعده غذایی بعدی سبب پاسخ واکنش سیستم ایمنی بدن می‌شود درنتیجه هیستامین و دیگر مواد شیمیایی طبیعی در بدن ایجاد می‌گردد بعضی از واکنش‌های آلرژی حتی شاید کشنده باشند . درصورتی‌که در اختلال عدم تحمل غذایی آنتی‌بادی IgG در بدن ساخته می‌شود.

 خلاصه مقایسه علائم آلرژی مواد غذایی و عدم تحمل مواد غذایی

 

آلرژی غذایی 

• واکنش معمولاً سریع اتفاق می‌افتد و حد اکثر زمان پیدایش دو ساعت است.
• علائم شامل سختی در تنفس کهیر تعریق آب‌ریزش و شوک آنافیلا کتیک است که این‌مورد آخر می‌تواند حیات انسان را به مخاطره اندازد.

عدم تحمل غذایی

• واکنش‌ها معمولاً تأخیری هستند و علائم شاید تا چند روز هم طول بکشد تا ظاهر شوند.
• بیمار ممکن است در یک زمان به چندین گروه از مواد غذایی عدم تحمل داشته باشد
• علائم شامل میگرن، نفخ، اسهال، بی‌حالی و رخوت و احساس عمومی از غیر سرحالی، مشکل کنترل وزن، اختلال در خواب، خارش پوستی، التهاب مفاصل، تشویش، خستگی مزمن، تعریق شبانه، آسم، سندروم روده تحریک‌پذیر[، یبوست و التهاب ریه می‌باشد.

آزمایش تشخیص اختلال عدم تحمل غذایی – تست فود

تشخیص اختلال عدم تحمل غذایی با آزمایش خون و شناسایی ماده غذایی مسبب اختلال  Food detective test میسر است. در این آزمایش آنتی‌بادی از نوع IgG در خون برعلیه انواع ماده غذایی مشخص می‌شود شامل

کنگر ، بادنجان، رازیانه، بروکلی، کدوسبز، پیاز، قارچ ، کلم، کاسنی، اسفناج، کاهو و سیب‌زمینی، بذری کاج، خیار، کدو تنبل، گوجه‌فرنگی ،هویج ، فلفل ، گرد فلفل،  خردل، فلفل سیاه، سیر، جعفری، ریحان، گشنیز، گلوتن، مخمر نان، مخمر آب‌جو، بادام و گردو، فندق، بادام زمینی، پسته و کاکائو، عسل، قهوه، چای

دانه‌های روغنی شامل :

دانه آفتاب‌گردان دانه کنجد دانه کولا و سویا زیتون

غلات شامل:

ذرت جو دوسرآرد گندم جو برنج و گندم سیاه گندم

حبوبات شامل:

لوبیا سبز لوبیا قرمز نخود نخودفرنگی عدس

غذاهای دریایی شامل:

صدف حلزون میگو خرچنگ ساردین هشت‌پا ماهی cod ماهی تن ماهی سالمون قزل‌آلا ماهی خاردار صدف از نوع sole

انواع میوه‌ها شامل:

هلو زردآلو گیلاس گوجه‌سبز توت‌فرنگی کیوی لیمو سیب خربزه نارنگی پرتقال گلابی آناناس موز شاه‌بلوط انگور هندوانه انجیر

و غذاهای پروتئینی شامل:

گوشت گاو گوشت مرغ بوقلمون گوشت بره گوشت خوک گوشت خرگوش شیر گاو شیر گوسفند شیر بز سفیده و زرده تخم‌مرغ

تغییر رژیم غذایی- زندگی با عدم تحمل غذایی

 

درصورتی‌که آزمایش Food detective هر نوع واکنش مثبتی را نشان داد به این معنی است که بیمار برعلیه آن نوع ماده غذایی افزایش مقدار آنتی‌بادی دارد به بدن وی نسبت‌به آن ماده غذایی عدم تحمل دارد واکنش‌ها و نتایج آزمایش می‌تواند خفیف متوسط یا شدید باشد.

درصورتی‌که بیمار به یک ماده غذایی عدم تحمل داشته باشد پیشنهاد می‌شود که آن را حداقل به مدت سه ماه از رژیم غذایی خود حذف کند.

در مورد مواد غذایی که سبب واکنش ضعیف در Food detective test  شده‌اند توصیه می‌شود که مصرف آن‌ها را به یک تا حداکثر دو نوبت در هفته کاهش دهد.

اگر تعداد زیادی ماده غذایی در آزمایش بیمار مثبت نشان داده شد و هزینه تمامی آن‌ها از رژیم غذایی مشکل بود ابتدا از مصرف مواد غذایی که واکنش شدید یا متوسط داده‌است خودداری گردد و سپس متوجه غذاهای با واکنش ضعیف می‌شویم.

 

در ابتدا شاید تصور حذف انواع غذاهای اصلی و احتمالاً دلخواه ناراحت‌کننده باشد و بعضی از مردم در چند روز اول تسلیم شوند ولی این افراد باید از خودشان پشتکار نشان دهند و معمولاً بیشتر از آنچه که در ابتدا به‌نظر می‌رسد مواد غذایی جایگزین وجود دارد.

چرا بعضی از مواد غذایی باعث ایجاد آنتی‌بادی IgG   در خون می‌شود؟

معمولاً مواد غذایی در طی فرایند هضم اجزای تشکیل‌دهنده آن مثل اسیدهای آمینه و گلیسیرین ها تجزیه می‌شوند و این اجزا بدون ایجاد مشکل از جدار روده به خون منتقل می‌شوند ولی گاهی مواد غذایی که به‌طور کامل مسیر تجزیه را طی نکرده‌اند از جدار روده وارد خون می‌شوند که این‌موضوع سبب می‌شود سیستم ایمنی بر علیه آن‌ها وارد عمل شود و آنتی‌بادی از نوع IgG   برعلیه آن‌ها ساخته می‌شود. این‌موضوع در بعضی از بیماری‌های التهابی روده یا تحریک عصبی روده نیز مشاهده می‌شود که به آن سندرم نفوذ روده‌ای یا Leaky gut می‌گویند که در این‌مورد مقادیر بالای آنتی‌بادی های IgG برعلیه غذاهای مختلف در بدن یافت می‌شود.

 آیا بیماران بعد از مشخص شدن مشکل باید در بقیه عمرشان از مصرف آن ماده غذایی اجتناب کنند؟

 

خیر، آن‌ها فقط باید سه ماه از خوردن آن غذا خودداری کنند و در طول این مدت به بهتر شدن علائم خود توجه نمایند سپس می‌توانند به‌تدریج به رژیم غذایی قبلی خود برگردند زیرا معمولاً بعد از سه ماه از عدم مصرف ماده غذایی مقدار آی جی جی به سطح طبیعی خود برمی‌گردد.

البته اگر چند نوع ماده غذایی از رژیم غذایی بیمار حذف‌شده باشد لازم است که بعد از گذشت سه ماه و طی یک دوره به فواصل چهارروزه مواد غذایی یک‌به‌یک به رژیم غذایی برگردانده شود.

درصورتی‌که علائم اختلال برنگشت بیمار می‌تواند به مصرف مواد غذایی ادامه دهد ولی این مواد غذایی را فقط هرچند وقت یک‌بار می‌تواند استفاده کنند.

درصورتی‌که علائم با حذف مواد غذایی شناسایی‌شده پس‌از دو الی پنج ماه از بین نرفت احتمال می‌رود که مشکل مورد نظر به‌جهت این ماده‌ی غذایی نباشد.

 چه مدت بعد از آزمایش عملی و حذف ماده غذایی مشکل‌دار مقدار IgG در خون کاهش می‌یابد؟

اگرچه نیمه عمر  IgG  در خون بیست و سه روز است ولیکن به دلیل این‌که آنتی ژن‌ها می‌توانند در کبد ذخیره شود و کم‌کم ترشح شوند لذا مقدار IgG  برعلیه آنتی‌ژن تا چندین ماه بالا می‌ماند.

 آیا بیماران نیاز به آزمایش مجدد دارند؟

بیشتر مردم نیاز به آزمایش مجدد ندارند ولی درصورتی‌که کسی مایل به آزمایش مجدد باشد معمولاً بعد از یک دوره دوازده‌ماهه توصیه می‌گردد.

 مثبت شدن آزمایش در خصوص مخمر به چه معنی است؟

اگر بر علیه مخمر موجود در نان‌ها و نوشیدنی‌های الکلی آنتی‌بادی در خون وجود داشته باشد این‌موضوع ارتباطی به بیماری کاندید یا زیست ندارد درضمن باید توجه داشت که انواع نوشیدنی‌های الکلی حاوی مخمر است اگرچه ودکا ویرجین حاوی کمترین مقدار مخمر در مقایسه با شراب‌ها و آبجوها هستند.

 اگر در آزمایش Food detective test  ماده غذایی شیر گفت مثبت شد به معنی عدم تحمل لاکتوز می‌باشد؟

خیر اختلال عدم تحمل لاکتوز مربوط به عدم توانایی در هضم لاکتوز است که به‌علت کمبود آنزیم لاکتوز به وجود می‌آید این آنزیم توسط سلول‌های دیواره روده کوچک ساخته می‌شود.

 

جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص آزمایش عدم تحمل مواد غذایی با پزشک معالج خود و یا پزشک آزمایشگاه مشورت نمایید انجام آزمایش Food detective test نیاز به ناشتایی و یا شرایط خاصی ندارد و در هر ساعت قابل‌انجام است.